Σε τροχιά υλοποίησης μπαίνει το σχέδιο για την ένταξη των τελευταίων 2.167 περιοχών στο αντικειμενικό σύστημα αξιών ακινήτων -από την Κρήτη έως τον Έβρο και από την Κέρκυρα μέχρι το Καστελλόριζο-, εξέλιξη που αναμένεται να βάλει «φωτιά» για τον ΕΝΦΙΑ αλλά και σε δεκάδες φόρους και τέλη που επιβαρύνουν την ακίνητη περιουσία.
Με απόφαση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών εγκρίθηκε υπερωριακή απασχόληση των υπαλλήλων, ώστε να τρέξει η αναδιαμόρφωση, η επικαιροποίηση και η πλήρης ψηφιοποίηση του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών.
Στόχος είναι μέχρι το 2026 όλες οι «αχαρτογράφητες» περιοχές, που αντιστοιχούν στο 1,5% της επικράτειας, να αποκτήσουν επίσημη αντικειμενική τιμή, καταργώντας το σημερινό καθεστώς, όπου η Εφορία φορολογεί «στο περίπου».
Έτσι, για βίλες και οικόπεδα-φιλέτα σε τουριστικές και παραθαλάσσιες ζώνες, που σήμερα φορολογούνται με χαμηλότερες αξίες, ο λογαριασμός θα είναι βαρύτερος, καθώς πλέον οι ιδιοκτήτες θα πληρώνουν φόρους ανάλογους με την πραγματική αξία της περιουσίας τους. Οι μεγαλύτερες επιβαρύνσεις αναμένονται σε Κυκλάδες, Χαλκιδική και Κρήτη, όπου εκτός σχεδίου οικόπεδα απολάμβαναν έως τώρα προνομιακή μεταχείριση. Με αυτόν τον τρόπο μπαίνει τέλος στη φορολογική «ασυλία» αλλά και στις χρόνιες προστριβές μεταξύ φορολογουμένων και Εφορίας για τον προσδιορισμό αξιών σε κτίσματα, οικόπεδα και αγροτεμάχια. Το υπουργείο υπολογίζει ότι από την επέκταση του «αστερισμού» των αντικειμενικών αξιών θα προκύψουν πρόσθετα έσοδα για τα κρατικά ταμεία, ύψους 180-200 εκατ. ευρώ. Η ένταξη στο σύστημα θα φέρει αυτόματα αναπροσαρμογές στους φόρους.
Ειδικότερα επηρεάζονται:
- Ο ΕΝΦΙΑ που προκύπτει με βάση κλίμακα τιμών ζώνης και συντελεστών προσδιορισμού και εκτιμάται ότι θα κάνει άλμα έως και 200%.
- Ο φόρος μεταβίβασης. Η αγορά ακινήτου γίνεται ακριβότερη, καθώς επί της αντικειμενικής τιμής επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 3% από το πρώτο ευρώ, εκτός και αν πρόκειται για αγορά πρώτης κατοικίας, για την οποία ισχύει αφορολόγητο όριο.
- Οι φόροι γονικών παροχών, δωρεών και κληρονομιών.
- Τα τεκμήρια διαβίωσης. Η Εφορία υπολογίζει ένα ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα για κατοχή και εκμίσθωση κατοικίας, καθώς και για δωρεάν παραχώρηση, με συντελεστές επί της αντικειμενικής αξίας. Επίσης αναπροσαρμόζεται το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα από εκμίσθωση ή δωρεάν παραχώρηση χρήσης ακινήτου και τεκμαρτό εισόδημα ιδιόχρησης επαγγελματικής στέγης, καθώς υπολογίζεται με συντελεστή 3% επί της αντικειμενικής αξίας
- Ειδικοί φόροι και τέλη, όπως το δημοτικό Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ) σε κτίσματα και οικόπεδα με συντελεστές 0,25- 0,35‰ επί της αντικειμενικής αξίας κ.τ.λ.
- Τα πρόστιμα. Με βάση την αντικειμενική αξία υπολογίζονται τα πολεοδομικά πρόστιμα διατήρησης και κατασκευής αυθαίρέτων κτισμάτων και οι εισφορές 10%- 50% σε γη και έως 25% σε χρήμα για ένταξη σε σχέδια πόλεων.
Πάγωμα στις αντικειμενικές αξίες έως το 2027
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση παγώνει τις αντικειμενικές αξίες έως το 2027, καθώς ενδεχόμενες αναπροσαρμογές στις τιμές ζώνης θα προκαλούσαν ντόμινο φορολογικών επιβαρύνσεων, εκτοξεύοντας τις τιμές πώλησης και επιβαρύνοντας περαιτέρω την αγορά κατοικίας. Πάντως, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, ο σχεδιασμός προβλέπει την ενεργοποίηση αυτόματου μηχανισμού που θα παρακολουθεί τις διακυμάνσεις στις εμπορικές τιμές και θα τις προσαρμόζει αυτόματα στις αντικειμενικές, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση και με διάφανο και δίκαιο τρόπο.