Μία κρίση που εκδηλώθηκε, κορυφώθηκε και εκτονώθηκε μέσα σε ένα 24ωρο γεννά νέα ερωτήματα για την κατάσταση που επικρατεί στο εσωτερικό της Ρωσίας και για την αποδοχή του Πούτιν ως αδιαμφισβήτητου ηγέτη
Η απόπειρα πραξικοπήματος από τον διοικητή της Wagner έκανε τον πλανήτη να στρέψει το βλέμμα του στη Ρωσία, με τη Δύση να μην κρύβει την ανησυχία της για το ενδεχόμενο η κατάσταση στη χώρα να γίνει ανεξέλεγκτη.
Τα γεγονότα που ακολούθησαν έγιναν αποδεκτά μάλλον με ανακούφιση αν και προκάλεσαν νέα ερωτήματα για το τι πραγματικά συνέβη και για το κατά πόσο ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει τον απόλυτο έλεγχο τη στιγμή που η σύγκρουση στην Ουκρανία έχει εξελιχθεί σε έναν πόλεμο φθοράς χωρίς ορατή διέξοδο.
Ο Πριγκόζιν ο οποίος χαρακτηρίστηκε προδότης της πατρίδας από τον Πούτιν, αν και δεν τιμωρήθηκε ως τέτοιος, εκτοπίζεται στη Λευκορωσία με τον Ρώσο πρόεδρο να εγγυάται για την ασφάλειά του αφαιρώντας του βεβαίως οποιοδήποτε ρόλο στη Wagner και κατά συνέπεια στα στρατιωτικά ή πολιτικά πράγματα της χώρας.
Κι αν για κάποιον που στρέφει τα όπλα στην ηγεσία της χώρας του και μάλιστα σε καιρό πολέμου η συμφωνία που εξασφάλισε ο Πριγκόζιν μοιάζει ευνοϊκή, το ερώτημα τι επεδίωκε ξεκινώντας ένα τέτοιο «απονενοημένο» – όπως αποδείχτηκε – διάβημα εναντίον της Μόσχας παραμένει.
Πώς ξεκίνησε την επίθεση ο Πριγκόζιν
Σύμφωνα με την έκθεση του αμερικανικού Ινστιτούτου Μελετών του Πολέμου (ISW) και δυτικά μέσα ενημέρωσης ο μέχρι πρότινος διοικητής της Wagner ξεκίνησε την «πορεία για τη δικαιοσύνη» όπως τη βάφτισε ποντάροντας ότι θα έχει συμμάχους από τον επίσημο ρωσικό στρατό, υπερτιμώντας όπως φάνηκε τις δυνατότητές του.
Οι εγγυήσεις που τυχόν είχε, ή ακόμα θεώρησε ότι είχε, μπορεί να περιλάμβαναν τη στήριξη ή τη μη αντίδραση του στρατού ή μέρους του στην προέλασή του. Αλλιώς είναι δύσκολο να γίνει κατανοητό πώς με τις δυνάμεις που διαθέτει – κανείς δεν γνωρίζει μέχρι στιγμής με πόσους άνδρες προχώρησε προς τη Μόσχα – θα μπορούσε κάποιος να πιστεύει ότι είχε ελπίδες να καταλάβει τη ρωσική πρωτεύουσα.
Σε ένα μέτρο σύγκρισης το Κίεβο πολιορκήθηκε από 30.000 – 40.000 άνδρες του ρωσικού στρατού χωρίς αποτέλεσμα. Με μικρότερες δυνάμεις – έως πολύ μικρότερες – ο Πριγκόζιν δεν θα είχε ελπίδες, εκτός αν πίστευε ότι θα είχε στήριξη από τους στρατιωτικούς.
Η εκτίμηση αυτή που δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί προς το παρόν, καθώς οι πληροφορίες που φτάνουν από τη Ρωσία είναι ελλιπείς και συγκεχυμένες, είναι η εκτίμηση που κάνουν αρκετά δυτικά ΜΜΕ προσπαθώντας να εξηγήσουν τα γεγονότα της χθεσινής ημέρας.
Διαφωνίες στη ρωσική ελίτ
Χαρακτηριστικό είναι άρθρο στη The Washington Post που βλέπει στην κίνηση Πριγκόζιν τις διαφωνίες στη ρωσική ελίτ για την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία, που έχουν ενταθεί καθώς δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια άμεση διέξοδος.
Επικαλούμενο υψηλόβαθμο μέλος των ρωσικών διπλωματικών κύκλων, το οποίο παραμένει σε επαφή με μέλη της ρωσικής κυβέρνησης, το δημοσίευμα αναφέρει ότι η όλο και πιο έντονη κριτική του Πριγκόζιν σχετικά με την πορεία της σύγκρουσης είχε απήχηση σε τμήματα της ελίτ και αντανακλούσε ένα αυξανόμενο χάσμα σχετικά με τον πόλεμο του Πούτιν.
Η ίδια πηγή επεσήμανε ειδικότερα το ξέσπασμα του ηγέτη της Wagner την Παρασκευή, στο οποίο, για πρώτη φορά, απέρριψε το κύριο αφήγημα του Πούτιν για την απόφαση της εισβολής, δηλώνοντας ότι η Ρωσία δεν αντιμετώπιζε καμία έκτακτη απειλή για την ασφάλεια από την Ουκρανία ή το ΝΑΤΟ, και ότι Ρώσοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι είχαν εξαπατήσει τον Πούτιν για να προχωρήσει σε πόλεμο.
«Για μεγάλο χρονικό διάστημα, υπήρχαν διαφορετικές προσεγγίσεις [μεταξύ της ελίτ] για τον τρόπου που διεξάγεται η στρατιωτική επιχείρηση αλλά και για τη διαχείριση της οικονομικής και πολιτικής κατάστασης», δήλωσε το μέλος των ρωσικών διπλωματικών κύκλων, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας για τον φόβο αντιποίνων.
«Ο Πριγκόζιν δεν είπε κάτι κατ’ αρχήν καινούργιο, αλλά τώρα αυτές οι διαφωνίες έχουν ξεσπάσει στο φως και δυστυχώς τα πράγματα έχουν φτάσει στο στάδιο της ανοιχτής σύγκρουσης», πρόσθεσε.
Οι τρεις πόλεμοι του Πούτιν
Ο Σεργκέι Μαρκόφ, ένας πολιτικός σύμβουλος που συνδέεται με το Κρεμλίνο και είναι γνωστός για τις «γερακίσιες» απόψεις του, δήλωσε ότι η εξέγερση του Πριγκόζιν αντιπροσωπεύει «ένα κολοσσιαίο σοκ και αποτυχία» για τον Ρώσο πρόεδρο.
«Για τον Πούτιν ήταν αποτυχία το γεγονός ότι η ειδική στρατιωτική επιχείρηση κατέρρευσε. Ήταν μια αποτυχία το γεγονός ότι η Δύση προσχώρησε ολοκληρωτικά και σταθερά σε αυτόν τον πόλεμο και τώρα είναι μια ολοκληρωτική αποτυχία το γεγονός ότι το πιο ετοιμοπόλεμο τμήμα των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στράφηκε εναντίον του και εναντίον των ρωσικών αρχών», δήλωσε και πρόσθεσε:
«Ο Πούτιν έχει τώρα τρεις πολέμους. Πόλεμο στην Ουκρανία. Πόλεμο με τη Δύση. Και τώρα έναν πόλεμο στο εσωτερικό της χώρας».
Την ίδια στιγμή βέβαια υπάρχουν και αναλυτές που πιστεύουν ότι δεν υπάρχει κίνδυνος εμφυλίου πολέμου και ότι η συγκεκριμένη κόντρα κλείνει χωρίς να δημιουργεί προβλήματα στον Πούτιν.
Ο Αντρέι Κολέσνικοφ, ανώτερος συνεργάτης του Carnegie Endowment for International Peace, βλέπει στην ανενόχλητη «παρέλαση» του Πριγκόζιν – παρά το ένταλμα σύλληψής για υποκίνηση της ένοπλης εξέγερσης – τον φόβο και την απάθεια των τοπικών αξιωματούχων και όχι την ενεργή υποστήριξη στον διοικητή της Wagner.
Οι τοπικοί αξιωματούχοι «δεν θέλουν να πεθάνουν όταν δεν είναι σαφές για ποιο λόγο. Αυτό είναι περισσότερο δειλία παρά οτιδήποτε άλλο». Ο Κολέσνικοφ δήλωσε ότι παραμένει η υποστήριξη προς τον Πούτιν «αλλά είναι αυτόματη και μηχανική, επειδή αυτός είναι το αφεντικό».