κείνοι που υποστηρίζουν ότι ο Χάρης ∆ούκας είναι το πρόσωπο που μπορεί να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην επόμενη ημέρα του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και της Κεντροαριστεράς αιτιολογούν την άποψή τους λέγοντας ότι «τον ψηφίζουν οι αριστεροί και δεν τον φοβούνται οι δεξιοί». Ο δήμαρχος Αθηναίων μιλάει στην «Κ» και καταθέτει ένα πλήρες πολιτικό πλαίσιο για την ανασύνταξη του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ μέσα από αυτό που περιγράφει ως «συμμετοχικό σοκ», την άμεση, μαζική προσφυγή στη βάση. Μιλάει, επίσης, συνολικά για τις προοπτικές της Κεντροαριστεράς, δηλώνοντας με αυτόν τον τρόπο «παρών» στις εξελίξεις στην κεντρική πολιτική σκηνή.
– Μετά το εκλογικό αποτέλεσμα της περασμένης Κυριακής, υπάρχει Κεντροαριστερά; Υφίσταται ως συγκροτημένος πολιτικός χώρος που μπορεί να διεκδικηθεί, να ενοποιηθεί, να αποτελέσει εναλλακτική ή ο κύριος όγκος των ψηφοφόρων του χώρου αυτού έχει οριστικά μετακινηθεί σε άλλες επιλογές;
– Οι ψηφοφόροι του ευρύτερου δημοκρατικού χώρου υπάρχουν, είναι πολλοί και είναι σε αναμονή. Προσδοκούν βιώσιμες πρωτοβουλίες και πολιτικές κινήσεις που θα οδηγήσουν στην επανεκκίνηση της μεγάλης δημοκρατικής παράταξης και στη διαμόρφωση μιας νέας εναλλακτικής πρότασης διακυβέρνησης του τόπου. Ελπίζουν να ξαναβρεθούν σε πρώτο πλάνο και η πυξίδα να γυρίσει στα πραγματικά προβλήματα, σε λύσεις για τους πολλούς και όχι για τους λίγους, ελπίζουν να λειτουργήσει το κράτος δικαίου, η ισονομία και η ισοπολιτεία, ελπίζουν να δοθεί χώρος στις δυνάμεις της δημιουργίας.
Oμως δεν θα περιμένουν επ’ αόριστον, ο χρόνος εξαντλείται. Η χώρα δεν έχει άλλο χρόνο για να περιμένει.
Δύο εκατομμύρια ψηφοφόροι αποσύρθηκαν τον τελευταίο χρόνο από τις κάλπες. Συνολικά –λίγο πάνω λίγο κάτω– ένας στους δύο ψηφοφόρους εδώ και χρόνια δεν ψηφίζει. Η Ν.Δ. και ο ΣΥΡΙΖΑ, από τις ευρωεκλογές του 2019, έχασαν από 750.000 ψήφους. Πολίτες που αναζητούν εκπροσώπηση μετακινούνται δοκιμάζοντας αποτυχημένες εκδοχές διεξόδου ή αποσύρονται απογοητευμένοι. Είναι άνθρωποι που νιώθουν πως το πολιτικό σύστημα δεν τους ακούει, που δεν βλέπουν την πολιτική δύναμη που θα αφουγκραστεί τις αγωνίες τους και θα τις μετατρέψει σε πολιτική πρόταση.
Οι εκλογές της Κυριακής κατέγραψαν ένα εκλογικό σώμα σε αναζήτηση και με προσδοκίες και ένα πολιτικό σύστημα σε αδυναμία να διαμορφώσει μια νέα σύγχρονη πολιτική πρόταση.
Σε αυτό το περιβάλλον των υψηλών προσδοκιών και της χαμηλής ανταπόκρισης του πολιτικού συστήματος, η μεγάλη δημοκρατική παράταξη επιβάλλεται να ανασυνταχθεί. Και αυτό δεν μπορεί να αποτελεί μια υπόσχεση για το μέλλον, αλλά μια δέσμευση για το παρόν.
– Η Ν.Δ. κατέγραψε αξιοσημείωτη μείωση δυνάμεων και τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, δεν κατάφεραν να επωφεληθούν. Τι φταίει;
– Η Ν.Δ., έπειτα από πολλά χρόνια, κατέγραψε μια σημαντική ήττα. Τον τελευταίο χρόνο, από τις εκλογές του Ιουνίου, ένα εκατομμύριο ψηφοφόροι την απέρριψαν. Οι απώλειες είναι τόσο μεγάλες, που δείχνουν ότι η αντίστροφη μέτρηση άρχισε. Είναι μια πορεία φθοράς στην οποία την οδήγησε η βαθιά συντηρητική πολιτική της, η άρνησή της να δώσει αποτελεσματικές λύσεις στα θέματα της ακρίβειας, οι πολιτικές που οδηγούν στη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, το αλαζονικό ύφος της εξουσίας.
Oμως και κανένα κόμμα του προοδευτικού χώρου δεν μπόρεσε να εμπνεύσει και να απεγκλωβίσει τους πολίτες από τις συμπληγάδες της συντήρησης και του λαϊκισμού. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε να πιάσει τον εκλογικό του στόχο, κατέγραψε σημαντική μείωση των ψήφων και των ποσοστών του. Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ δεν έπεισε τους ψηφοφόρους ότι μπορεί να είναι η λύση. Από τις εκλογές του περυσινού Ιουνίου έχασε 100.000 ψήφους. Δεν είναι απλά μια ήττα, ότι χάθηκε μία ακόμη ευκαιρία. Το χειρότερο είναι ότι συνηθίζουμε στις ήττες. Με δικαιολογίες και ροκάνισμα του χρόνου, ο χώρος κινδυνεύει να εκφυλιστεί και το αίτημα «κάντε επιτέλους κάτι» έρχεται από παντού.
– Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι η συνεργασία στον δεύτερο γύρο των εκλογών στον Δήμο Αθηναίων και η δική σας εκλογή θα μπορούσε να είναι το υπόδειγμα για μια συνεργασία στην κεντρική πολιτική σκηνή. Συμφωνείτε;
– Η συνεργασία στις δημοτικές εκλογές βασίστηκε σε ένα βασικό στοιχείο, στις συγκλίσεις που πετύχαμε στις γειτονιές, χωρίς χρώματα και κόμματα, μόνο στη βάση των προβλημάτων που οι ίδιοι οι πολίτες μας έθεταν. Και αυτή είναι η δύναμη του μοντέλου μας. Συγκροτήσαμε μια ατζέντα με τα πραγματικά προβλήματα του κόσμου, διατυπώσαμε συγκεκριμένες προτάσεις και καταφέραμε με αυτή την ατζέντα να συσπειρώσουμε προοδευτικές δυνάμεις και πολίτες ανεξαρτήτως κομματικών επιλογών. Δηλαδή, καταφέραμε να πολλαπλασιάσουμε και όχι απλώς να αθροίσουμε δυνάμεις.
– Μπορεί καθένα από τα κόμματα του προοδευτικού χώρου, της Κεντροαριστεράς να διεκδικήσει από μόνο του κυρίαρχο ρόλο ή είναι μονόδρομος ή ανασύνθεση;
– Η ανασύνθεση της ευρύτερης δημοκρατικής παράταξης είναι πλέον κοινός τόπος. Το εκλογικό αποτέλεσμα της Κυριακής κατέγραψε τα κενά, τις καθυστερήσεις, τις ολιγωρίες, τις ανεπάρκειες.
Στην προσπάθεια της ανασύνθεσης δεν περισσεύει κανείς, και πρώτα απ’ όλα ο κόσμος που έχει επενδύσει όνειρα και προσδοκίες σε μια νέα εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης. Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ σε αυτή την πορεία μπορεί να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο.
Ομως, το εκλογικό αποτέλεσμα της Κυριακής έστειλε ένα σαφές και ηχηρό μήνυμα: Η ανασύνθεση της δημοκρατικής παράταξης δεν πρέπει να χαθεί και πάλι σε ατέρμονες συζητήσεις, σε επιτροπές, συντονιστικά και πλατφόρμες. Δεν μπορεί να αναζητηθεί σε κλειστά γραφεία, σε κινήσεις ηγεσιών και σε συνεννοήσεις μηχανισμών.
Το χειρότερο είναι ότι συνηθίζουμε στις ήττες. Με δικαιολογίες και ροκάνισμα του χρόνου, ο χώρος κινδυνεύει να εκφυλιστεί και το αίτημα «κάντε επιτέλους κάτι» έρχεται από παντού.
– Ποιος θα είναι ο ρόλος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ σε αυτή την πορεία;
– Καθοριστικός και αναντικατάστατος. Χωρίς το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ δεν μπορεί να δρομολογηθεί με επιτυχία η προσπάθεια ανασύνθεσης της δημοκρατικής παράταξης. Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ για να μπορέσει να ανταποκριθεί στον ιστορικό του ρόλο, χρειάζεται πρώτα το ίδιο να ανασυνταχθεί. Να ανατάξει τις δυνάμεις του, να κλείσει τον κύκλο των αλλεπάλληλων ηττών και να μην ανοίξει ένα νέο κύκλο εσωστρέφειας. Για να τα καταφέρουμε, χρειάζεται ένα συμμετοχικό σοκ. Το μεγάλο μας όπλο είναι ο κόσμος. Η μόνη αποτελεσματική διέξοδος είναι να δώσουμε τον λόγο στη βάση, αλλιώς η κρίση θα βαθαίνει και θα πολλαπλασιάζεται. Αφετηρία της επανεκκίνησής μας πρέπει να είναι η άμεση, μαζική προσφυγή στον κόσμο μας.
– Ο δικός σας ρόλος; Θα συμμετέχετε αν δρομολογηθεί εκλογική διαδικασία στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ;
– Αυτή την ώρα προέχει να συμφωνήσουμε και να χαράξουμε τον οδικό χάρτη των αλλαγών που πρέπει άμεσα να δρομολογηθούν.
– Στέφανος Κασσελάκης και Νίκος Ανδρουλάκης διεκδικούν καθένας για τον εαυτό του πρωταγωνιστικό ρόλο στην επόμενη μέρα και στις αναγκαίες διαδικασίες και πρωτοβουλίες για την ανασύνθεση του χώρου. Εκτιμάτε ότι μπορεί κάποιος από τους δύο ή και οι δύο να υπηρετήσουν αυτό τον στόχο;
– Στη μεγάλη πρόκληση για την ανασύνθεση της ευρύτερης δημοκρατικής παράταξης, δεν περισσεύει κανείς. Ομως, αυτή την κρίσιμη ώρα δεν χωρούν συζητήσεις για ρόλους, θέσεις, προσωπικές ατζέντες. Ή όλοι ομονοούμε ότι αυτή την κρίσιμη ώρα θα συστρατευτούμε σε αυτή την προσπάθεια ή όποιος θέλει ας περιχαρακωθεί στη γωνιά του, ας παραμείνει δέσμιος προσωπικών φιλοδοξιών και επιδιώξεων.
Τα εύσημα και τους πρωταγωνιστικούς ρόλους δεν τους αποδίδει ο καθένας στον εαυτό του, τους αποδίδει η κοινωνία.
– Ποιους αφορά η συζήτηση για την επόμενη μέρα; Ποιες πολιτικές δυνάμεις και ποιους σχηματισμούς;
– Αφορά όλους όσοι πιστεύουν ότι στην Ελλάδα χρειάζεται να συγκροτηθεί μια εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης, με προοδευτικό πρόσημο, με επίκεντρο τον άνθρωπο, που θα μπορεί να εμπνεύσει μια κοινωνία υψηλών προσδοκιών και τους ανθρώπους να ξαναζήσουν, να ξαναονειρευτούν, να ξαναπαιτήσουν. Μια πρόταση διακυβέρνησης για την Ελλάδα που θα καινοτομεί, θα δημιουργεί και θα αποκτά ρόλο και φωνή στο δύσκολο διεθνές περιβάλλον που είναι υπό διαμόρφωση. Σε αυτή τη συζήτηση δεν χωρούν οι δυνάμεις της συντήρησης και του λαϊκισμού. Οι τελικοί σχηματισμοί χρειάζεται να προκύψουν γρήγορα και βεβαίως όχι μέσα από κομματικά γραφεία και διαβουλεύσεις μηχανισμών.
Ανήκω στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, ένα πολυσυλλεκτικό κίνημα που έχει αποδείξει ότι με σεβασμό στις αποχρώσεις κάθε δύναμης, κάθε προσωπικότητας, μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια. Οποτε κινήθηκε σε αντίθετη κατεύθυνση, κλείστηκε στον εαυτό του και σε αδιέξοδους τακτικισμούς, απέτυχε. Δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια της αποτυχίας.
– Οι επόμενες εθνικές εκλογές θα γίνουν το αργότερο σε τρία χρόνια. Επαρκεί ο χρόνος αυτός για να διαμορφωθεί συνεκτική και ελκυστική πολιτική πρόταση απέναντι στη Ν.Δ., που αν και αποδυναμωμένη διατηρεί αδιαμφισβήτητο κυρίαρχο ρόλο στην κεντρική πολιτική σκηνή;
– Το κεντρικό μας σύνθημα στη μάχη των δημοτικών εκλογών ήταν «Αθήνα Τώρα», και κερδίσαμε. Μετά δώσαμε τη μάχη στην Κεντρική Ενωση Δήμων με το σύνθημα «Αυτοδιοίκηση Τώρα» και καταφέραμε σε ένα προδιαγεγραμμένο δύσκολο τοπίο, να συγκεντρώσουμε το 30% των ψήφων. Στον Δήμο πορευόμαστε με γνώμονα ότι αυτό που μπορούμε να κάνουμε τώρα, δεν το αφήνουμε για αύριο, και κερδίζουμε κρίσιμες μάχες. Λέω λοιπόν ότι τώρα πρέπει να ξεκινήσουμε την προσπάθεια της μεγάλης ανασυγκρότησης. Τώρα να αλλάξουμε ότι βάζει φρένο σε αυτή την πορεία. Τώρα να διαμορφώσουμε μια νέα πολιτική πρόταση. Ο,τι κενό αφήνουν οι προοδευτικές δυνάμεις, όπως έδειξαν και οι εκλογές σε όλη την Ευρώπη, θα το καταλαμβάνουν δυνάμεις που θα μας γυρίσουν χρόνια πίσω.
– Eχουν κατατεθεί διάφορες ιδέες στον δημόσιο διάλογο για συνεργασίες από κάτω προς τα επάνω, για συμφωνίες κορυφής, για την ανάγκη μιας νέας ηγεσίας. Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο ενδεδειγμένος οδικός χάρτης και με ποιο χρονοδιάγραμμα;
– Eχω εκφράσει την κάθετη αντίθεσή μου σε κλειστές συμπράξεις κορυφής χωρίς τη συμμετοχή της βάσης, γιατί καταλήγουν σε θνησιγενή σχήματα χωρίς προοπτικές αλλαγών. Είμαι ένθερμος υποστηρικτής συνεργασιών που ξεκινούν από τη βάση και δίνουν μια ξεχωριστή δυναμική. Ομως κάθε πρόταση είναι ευπρόσδεκτη και μπορεί να τεθεί στο τραπέζι των συζητήσεων. Σε κάθε περίπτωση, η πορεία ανασύνθεσης της ευρύτερης δημοκρατικής παράταξης πρέπει να ξεκινήσει τώρα και ο οδικός χάρτης να χαρακτηρίζεται από τρία στοιχεία: κανένας αποκλεισμός, δημοκρατία στη λήψη των αποφάσεων και άμεσα, συμμετοχικές διαδικασίες.
