Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να σφίξει τον κλοιό γύρω από τις χώρες που παραβιάζουν τους δημοκρατικούς κανόνες, συνδέοντας την εκταμίευση δισεκατομμυρίων ευρώ με την τήρηση των ευρωπαϊκών προτύπων, αναφέρει σε άρθρο του το Politico.
Όπως διευκρινίζει, αυτό σημαίνει ότι κυβερνήσεις — με χαρακτηριστικότερη την Ουγγαρία — που έχουν έρθει σε σύγκρουση με τα πρότυπα κράτους δικαίου της ΕΕ λόγω περιορισμών στην ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και την ελευθερία των ΜΜΕ, κινδυνεύουν να χάσουν σημαντικά κονδύλια από τον κεντρικό προϋπολογισμό της Ένωσης.
Το νέο επταετές δημοσιονομικό πλάνο της ΕΕ για την περίοδο 2028–2034, το οποίο αναμένεται να δημοσιευθεί την ερχόμενη Τετάρτη και σηματοδοτεί την έναρξη πολυετών σκληρών διαπραγματεύσεων, θα επεκτείνει τη σύνδεση μεταξύ χρηματοδότησης και δημοκρατικής υποχώρησης, σύμφωνα με έγγραφο που περιήλθε στην κατοχή του POLITICO. Μέχρι σήμερα, μόνο τμήματα του προϋπολογισμού ύψους 1,2 τρισ. ευρώ συνδέονταν με τέτοιους όρους.
Η Ουγγαρία ήδη χάνει 18 δισεκατομμύρια ευρώ που έχουν παγώσει λόγω παραβιάσεων του ευρωπαϊκού δικαίου τα τελευταία χρόνια. Ο Βίκτορ Όρμπαν, που κάνει προεκλογική εκστρατεία με έντονη αντιευρωπαϊκή ρητορική, δύσκολα θα κινηθεί για να διεκδικήσει την εκταμίευση πριν τις εκλογές.
Σύμφωνα με Ευρωπαίο διπλωμάτη, η Κομισιόν εκμεταλλεύεται τις εσωτερικές αδυναμίες του Όρμπαν — ο οποίος στις δημοσκοπήσεις έπεται του φιλοευρωπαϊκού συντηρητικού αντιπάλου του, Πέτερ Μάτγιαρ — για να προτείνει αυστηρότερους κανόνες. Καθώς οι εθνικές κυβερνήσεις δεν αναμένεται να ψηφίσουν τις νέες ρυθμίσεις πριν το 2027, είναι πιθανό ο Όρμπαν να έχει αποχωρήσει από την εξουσία πριν εγκριθεί ο προϋπολογισμός.
Στελέχη της Επιτροπής εμφανίζονται βέβαια ότι μια κυβέρνηση υπό τον Μάτγιαρ θα αποκαταστήσει τις σχέσεις με τις Βρυξέλλες και θα εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που απαιτεί η ΕΕ για να ξεπαγώσουν τα κονδύλια.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, ο νέος προϋπολογισμός θα περιλαμβάνει άμεση σύνδεση μεταξύ παραβίασης του κράτους δικαίου από μια κυβέρνηση και της πληρωμής που θα παγώνει. Αυτό σημαίνει ότι, για παράδειγμα, οι επιδοτήσεις αγροτών δεν θα επηρεάζονται από αυταρχικές τάσεις μιας κυβέρνησης, αλλά ένα πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών μπορεί να υποστεί πλήγμα αν έχει παραβιαστεί η ακαδημαϊκή ελευθερία.
Η Επιτροπή επιδιώκει να διασφαλίσει ότι τα κονδύλια της ΕΕ θα συνεχίσουν να καταλήγουν στους πραγματικούς δικαιούχους — όπως ΜΚΟ ή πανεπιστήμια — ανεξαρτήτως των πολιτικών χειρισμών μιας κυβέρνησης.
Η βασική ιδέα είναι ότι η κοινωνία των πολιτών δεν πρέπει να πληρώνει το τίμημα για τα σφάλματα των ηγετών της.
Η ομάδα Renew στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (φιλελεύθεροι) επιθυμεί να πάει ακόμη παραπέρα, υποστηρίζοντας την άμεση χορήγηση των παγωμένων κονδυλίων της ΕΕ σε φορείς της κοινωνίας των πολιτών, παρακάμπτοντας την κεντρική κυβέρνηση.
Αυτό το νέο σύστημα, γνωστό ως «έξυπνη αιρεσιμότητα» (smart conditionality), θα σηματοδοτήσει αλλαγή σε σχέση με το ισχύον καθεστώς, όπου τα παγωμένα κονδύλια επιστρέφουν συλλογικά στις 27 χώρες της ΕΕ μετά τη λήξη τους.
«Θέτουμε σαφείς όρους: Καμία χρηματοδότηση της ΕΕ σε αυταρχικούς ηγέτες, αλλά συνεχής στήριξη στην κοινωνία των πολιτών», δήλωσε την Πέμπτη η πρόεδρος της Renew, Βαλερί Χαγέρ. «Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν το υποσχέθηκε. Τώρα είναι στο χέρι της να τηρήσει τον λόγο της.»
Ωστόσο, η «έξυπνη αιρεσιμότητα» έχει επικριθεί για το ότι μειώνει τα κίνητρα των εθνικών κυβερνήσεων να εφαρμόσουν τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις.
Οι επίτροποι αναμένεται να επιλύσουν το θέμα αυτό σε έκτακτες διαβουλεύσεις για τον προϋπολογισμό το προσεχές σαββατοκύριακο.
Πηγή: politico.eu
