Φυλακή 14 μηνών με τη δυνατότητα εξαγοράς επιβλήθηκε σε φοιτητή ελληνικού πανεπιστημίου που συνελήφθη τον Μάιο του 2024 να γράφει συνθήματα στους τοίχους του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ).
Συγκεκριμένα, ο φοιτητής, μαζί με έναν συνεργό, φέρεται να έγραψε συνθήματα υπέρ της Παλαιστίνης και κατά του Ισραήλ, γεγονός που οδήγησε σε ποινική δίωξη και την εν λόγω δικαστική απόφαση. Η καταδίκη προκάλεσε έντονες συζητήσεις σχετικά με τα όρια της ελευθερίας έκφρασης και τις επιπτώσεις της σε ακαδημαϊκούς χώρους.
Η υπόθεση έχει αναδείξει τον ρόλο των πανεπιστημιακών χώρων ως πεδίων κοινωνικού διαλόγου, αλλά και τις αντιφάσεις γύρω από την ελευθερία του λόγου και τα όρια της πολιτικής διαμαρτυρίας. Η απόφαση της Δικαιοσύνης εγείρει ζητήματα συνταγματικών δικαιωμάτων και προκαλεί ερωτήματα για τον ρόλο της ακαδημαϊκής κοινότητας και της πολιτείας στον χειρισμό τέτοιων υποθέσεων.
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Καθημερινή», ο φοιτητής που έγραφε τα συνθήματα ταυτοποιήθηκε από την Αστυνομία ότι ανήκε στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Τι λέει ο καθηγητής του ΕΜΠ που έπιασε τον φοιτητή να γράφει συνθήματα
Ο Παναγιώτης Τσανάκας, κοσμήτορας της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών (ΣΗΜΜΥ) του ΕΜΠ, σε κείμενό του προς την ακαδημαϊκή κοινότητα, περιγράφει: «Στις 30 Μαΐου 2024 είχα τυχαία εντοπίσει δύο νεαρούς που έγραφαν ανεξέλεγκτα συνθήματα σε πολλαπλά σημεία, πάνω σε καθαρισμένους τοίχους της σχολής. Στην απαίτησή μου να σταματήσουν αμέσως και να αποχωρήσουν, απάντησαν περιφρονητικά και συνέχισαν απτόητοι το βανδαλιστικό τους έργο. Κατόπιν τούτου, υποχρεώθηκα να τους φωτογραφίσω και να το αναφέρω στον κ. πρύτανη, ο οποίος έκανε μηνυτήρια αναφορά στον εισαγγελέα. Δύο ημέρες μετά, ενημερώθηκα ότι η αστυνομία εντόπισε τον ένα εκ των πρωταγωνιστών, ο οποίος συνελήφθη και οδηγήθηκε στο αυτόφωρο, με την κατηγορία της φθοράς δημόσιας περιουσίας που χρησιμοποιείται προς κοινό όφελος και της απείθειας για άρνηση δακτυλοσκόπησης».
Όπως αναφέρει ο Παναγιώτης Τσανάκας: «Κατά την ακροαματική διαδικασία, παρέστησαν τόσο ο κατηγορούμενος όσο και δύο μάρτυρες υπεράσπισης, που δήλωσαν ότι ανήκουν στην “Πρωτοβουλία Αναρχικών Φοιτητών/-τριών Αθήνας”. Κατέθεσα αυτά που γνώριζα, σχετικά με τον κατηγορούμενο και για τους βανδαλισμούς που έγιναν μπροστά στα μάτια μου, στον χώρο της σχολής την οποία εκπροσωπώ. Εξήγησα στο δικαστήριο ότι το θέμα δεν έχει καμία απολύτως πολιτική υπόσταση, καθώς οι κρινόμενες πράξεις έχουν αμιγώς ποινικό χαρακτήρα, σχετιζόμενο μόνο με τη φθορά των υποδομών του ΕΜΠ».
Ο ίδιος δηλώνει ότι «προδικαστικώς και κατ’ επανάληψιν, ήρθα σε ανεπίσημη επαφή με τον κατηγορούμενο και τη συνήγορό του, προσπαθώντας να έρθω σε συνεννόηση μαζί τους, για να μετριαστεί μια τυχόν καταδικαστική απόφαση, με την αυτονόητη διασφάλιση πως δεν θα επαναληφθούν παρόμοια περιστατικά. Συνάντησα την απόλυτη άρνηση εκ μέρους τους».
«Η ποινή είναι πολύ βαριά»
«Η ποινή είναι πολύ βαριά κατά τη δική μου κρίση, αλλά το δικαστήριο που την επέβαλε έκρινε κατά νόμο. Εκτιμώ ότι η έκβαση θα ήταν ασφαλώς ηπιότερη αν είχε τελεσφορήσει η προσπάθειά μου για συνεννόηση και περαιτέρω διευθέτηση με τον τότε υπόδικο φοιτητή. Η απαίτηση της “άλλης πλευράς” για προνομιακή ασυδοσία στη χρήση των υποδομών της σχολής ήταν αδύνατον να γίνει αποδεκτή από την πλευρά μου, καθώς θα ισοδυναμούσε με βαριά παράβαση καθήκοντος και θα οδηγούσε σε βέβαιο χάος», τονίζει ο Παναγιώτης Τσανάκας, επισημαίνοντας ότι «το διδακτικό, ερευνητικό, εργαστηριακό και διοικητικό προσωπικό του ΕΜΠ έχει δεχτεί με όρκο να τηρεί το Σύνταγμα και τους νόμους».
Από την άλλη, σύμφωνα με την εφημερίδα, η «Πρωτοβουλία Αναρχικών», σε ανακοίνωσή της υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, ότι «ως αναρχικοί την παιδεία επιλέγουμε να την υπερασπιζόμαστε ως ένα κοινωνικό αγαθό, δηλαδή ένα αγαθό που πρέπει να γεννιέται, να αναπτύσσεται και να επιστρέφει πίσω στην κοινωνία, εξυπηρετώντας τις ανάγκες και τις επιθυμίες της. Η επίθεση κράτους και αφεντικών στην παιδεία λοιπόν στοχεύει στον πλήρη έλεγχο του ίδιου του πανεπιστημίου σαν θεσμό και την έρευνα και γνώση που αυτό παράγει, έτσι ώστε να βρίσκονται στις επιταγές ιδιωτικών εταιρειών και κρατικών θεσμών. Παράλληλα ως φοιτητές/-τριες επιλέγουμε καθημερινά να σπάμε το καθεστώς πολιτικής αποστείρωσης που επιβάλλεται μέσα στις σχολές μας, με την επίθεση να κλιμακώνεται μετά τη θεσμοθέτηση ιδιωτικών πανεπιστημίων το 2024 και έπειτα. Το κράτος βάλλει ενάντια στο άσυλο και τον κοινωνικό του χαρακτήρα αποσκοπώντας στην κατάργηση και την απονοηματοδότησή του».
«Η διοίκηση του ΕΜΠ επέλεξε την καταστολή αντί της παιδαγωγικής»
Ο Νίκος Μαρκάτος, πρώην πρύτανης του ΕΜΠ και ομότιμος καθηγητής, σχολιάζοντας το περιστατικό στο One, ανέφερε: «Το ζήτημα δείχνει την αποτυχία όλων των θεσμών. Η διοίκηση επέλεξε την καταστολή αντί της παιδαγωγικής, οι Αρχές προτίμησαν τη δίωξη αντί του διαλόγου και η δικαιοσύνη προτίμησε την τιμωρία αντί της επιείκειας».
«Θεωρώ και υποστηρίζω ότι όλοι οι χώροι πρέπει να είναι σεβαστοί. Ο άνθρωπος έκανε ένα παράπτωμα στον τοίχο, συμφωνώ ότι υπάρχουν κανόνες. Θεωρεί, όμως, κάποιος ότι ένας καθηγητής δεν έχει άλλο τρόπο να διαπαιδαγωγήσει αυτόν τον νέο; Αν ήμουν εγώ, θα του έλεγα έκανες ένα παράπτωμα, πάρε τη βούρτσα και βάψε τον τοίχο και μην το ξανακάνεις».
«Το πανεπιστήμιο είναι χώρος κριτικής γνώσης, δεν είναι για να αντιμετωπίζεται ένας 20χρονος σαν να είναι εγκληματίας που πρέπει να εξοντωθεί παραδειγματικά, τότε προφανώς έχεις χάσει τον δρόμο».
«Το σύνθημα είναι πολιτικό και αναφέρεται στην Παλαιστίνη. Άλλος τοίχος έχει σύνθημα για τον Παναθηναϊκό και δεν έγινε ποτέ κανένα θέμα, ελάτε να τα δείτε. Άρα, αυτή τη στιγμή βλέπετε ότι συμβαίνει κάτι τραγικό. Είναι η ποινική δίωξη μιας ιδέας, στην οποία μπορείτε να διαφωνείτε, όμως ο καθένας έχει το δικαίωμά του, γι’ αυτό και λέω ότι δεν μπορεί να είναι το περιεχόμενο του συνθήματος το οποίο τιμωρείται», συμπλήρωσε ο ίδιος.
