Θα υπάρξουν μερικές νευρικές ματιές στον ουρανό πάνω από την Κόκκινη Πλατεία αυτή την Παρασκευή, καθώς οι σύμμαχοι του Βλαντιμίρ Πούτιν, κάποιοι από τους οποίους αναμφίβολα θα έχουν τα στήθη τους «φουσκωμένα» με μετάλλια που έχουν απονείμει οι ίδιοι στον εαυτό τους, θα παρακολουθούν για κάποιο αδέσποτο ουκρανικό drone που θα μπορούσε να ξεφύγει από την αεράμυνα της Μόσχας. Μετά από περισσότερα από τρία χρόνια πολέμου, η στρατιωτική μηχανή της Ρωσίας έχει κουραστεί: ένας ακόμη λόγος για να καθησυχάσει τους φίλους και τους εχθρούς της ότι το Κρεμλίνο εξακολουθεί να διατηρεί την ανθεκτικότητα που απώθησε τους Γερμανούς πριν από οκτώ δεκαετίες.
Δεν είναι τόσο η μεγαλοπρέπεια της παρέλασης που καθιστά σημαντική την πομπή της 9ης Μαΐου, ούτε η ανατριχίλα του κινδύνου. Ένας από τους προσκεκλημένους δικτάτορες, ο Νικολάς Μαδούρο της Βενεζουέλας, επέζησε από απόπειρα δολοφονίας με drone φορτωμένο με εκρηκτικά το 2018, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Καράκας. Πράγματι, οι στρατιωτικοί αναλυτές θα ασχοληθούν με το πώς τα τακτικά τεθωρακισμένα, όπως τα άρματα μάχης T-72 και οι μεταφορείς στρατευμάτων, αναβαθμίστηκαν με βάση τα διδάγματα του ουκρανικού πολέμου. Προσέξτε τους κινητούς διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους! Οι βαλλιστικοί πύραυλοι μικρού βεληνεκούς Iskander-M! Η Ρωσία μπορεί να έχει κουραστεί από τον πόλεμο, αλλά παραμένει σε ετοιμότητα. Αυτό θα είναι το μήνυμα καθώς τα ικανότατα στρατεύματα θα περνούν με στρατιωτικό βηματισμό από τον τάφο του Λένιν.
Ωστόσο, όλος ο ψεύτικος ενθουσιασμός για τον εξοπλισμό δεν μπορεί να καλύψει την ανησυχία στη Μόσχα για τη θεμελιώδη μεταστροφή που συντελείται από τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ ανέβηκε στην εξουσία. Η νέα κυβέρνηση μπορεί να είναι έτοιμη να «βάλει τρικλοποδιά» στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αλλά αυτό δεν έχει (ακόμη) χαράξει τον δρόμο προς τη νίκη για τη Ρωσία. Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξοπλίζονται και εκσυγχρονίζονται για να προετοιμαστούν για μια πρόκληση από την Κίνα. Αυτό προσθέτει πολυπλοκότητα στον ρόλο του Πούτιν ως ονομαστικά ισότιμου (de facto κατώτερου) εταίρου του Σι Τζινπίνγκ. Η παρουσία μιας κινεζικής τιμητικής φρουράς στην Κόκκινη Πλατεία αυτή την εβδομάδα καταδεικνύει ότι παραμένει μια συμμαχία με στρατιωτικό πρόσημο.
Η Ευρώπη, εν τω μεταξύ, βάζει στην άκρη πολλά δισεκατομμύρια για να καλύψει το κενό που άφησε η αμερικανική ηγεσία, η οποία έχει ουσιαστικά ανακηρύξει το ζήτημα της Ουκρανίας ως ευρωπαϊκή ευθύνη. Υπάρχει ένα είδος εσωτερικού ανταγωνισμού για την ανάδειξη του ηγετικού ρόλου της Ευρώπης στην παραγωγή όπλων. Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης, οι γερμανικές στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά σχεδόν 30% πέρυσι στα 88,5 δισεκατομμύρια δολάρια, ξεπερνώντας το Ηνωμένο Βασίλειο με 81,8 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό οφείλεται στις δεσμεύσεις που ανέλαβε μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022 ο απερχόμενος καγκελάριος Όλαφ Σολτς. Οι εν λόγω δαπάνες ενδέχεται να αυξηθούν υπό τον διάδοχό του, Φρίντριχ Μερτς. Έχει άρει τα όρια του κρατικού δανεισμού για τα αμυντικά έργα και βρίσκεται σε εξέλιξη ένας αγώνας δρόμου για τον επανεξοπλισμό. Ένας Γερμανός επενδυτής που γνωρίζω περιέγραψε την προκύπτουσα εισροή μετρητών ως μια περίπτωση που «η ελιά έγινε το νέο πράσινο», καθώς το χρώμα της ελιάς παραπέμπει στη στρατιωτική στολή παραλλαγής, ενώ το πράσινο ήταν κάποτε η χαρά των επενδυτών, όταν το καθαρό μηδέν ήταν το πνεύμα της εποχής. Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν, ένας παρατεταμένος πόλεμος στην Ευρώπη, που επιδεινώνεται από την αβεβαιότητα για τον Τραμπ και τη διαδοχή του Πούτιν, μπορεί να αλλάξει τη διάθεση.
Τα στελέχη της αεροδιαστημικής στοιχηματίζουν ότι ο ανταγωνισμός του Τραμπ έναντι της Ευρώπης θα κατευθύνει χώρες όπως η Τουρκία και η Πολωνία προς τα μαχητικά αεροσκάφη Eurofighter, μακριά από τα αεροσκάφη αμερικανικής κατασκευής. Ένα δάνειο ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για την αγορά όπλων κατόπιν πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περιορίζεται σε ευρωπαϊκά (συμπεριλαμβανομένων των βρετανικών) και όχι αμερικανικά όπλα. «Αυτό δεν είναι μόνο για να βοηθήσουμε τις εταιρείες μας να αυξήσουν τις δυνατότητές τους», λέει ένας Γάλλος αξιωματούχος, «αλλά και για να διατηρήσουμε την κυριαρχία στη χρήση και την τεχνολογική τεχνογνωσία. Δεν μπορούμε να αφήνουμε άλλους παράγοντες να αποφασίζουν για την άμυνά μας από απόσταση».
Σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι κατασκευαστές βγάζουν συμπεράσματα από τον πόλεμο στην Ουκρανία, μετατοπίζοντας τα προϊόντα τους από τον πολιτικό στον στρατιωτικό τομέα. Η γερμανική Rheinmetall στοχεύει να παραδώσει στους πελάτες της ένα εκατομμύριο φυσίγγια πυρομαχικών προδιαγραφών ΝΑΤΟ μέχρι το τέλος του επόμενου έτους. Ο στρατηγικός στόχος: να απαλλαγεί η Ευρώπη από την εξάρτηση από την Κίνα στην αλυσίδα εφοδιασμού πυρίτιδας.
Το μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό κλίμα θα καταστεί σαφές στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον επόμενο μήνα, η οποία θα περιλαμβάνει κάτι παραπάνω από συμμάχους που θα συγκρίνουν την πρόοδό τους ως προς την επίτευξη του πλασματικού στόχου των αμυντικών δαπανών ύψους 3% του ΑΕΠ. Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να προβούν σε μια αξιολόγηση: γίνεται ο επανεξοπλισμός της Ευρώπης αρκετά γρήγορα ώστε να καταστεί από μόνη της ένας αξιόπιστος αποτρεπτικός παράγοντας έναντι της Ρωσίας; Γίνεται απλώς για να γλυκάνει τον γκρινιάρη Τραμπ; Αντικατοπτρίζει μια κοινή πολιτική βούληση για την αποτροπή της ρωσικής επιθετικότητας στο μέλλον;
Η εκτίμηση του Τραμπ δεν είναι αυτή του Λευκού Οίκου του Ρήγκαν: ξοδέψτε περισσότερα από τη Σοβιετική Ένωση, αναγκάστε την σε μια καταστροφική κούρσα εξοπλισμών και θα καταρρεύσει. Πρώτον, ακόμη και η βιομηχανική ισχύς των ΗΠΑ δεν μπορεί να συμβαδίσει με τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο. Η Ουκρανία έχει χρησιμοποιήσει έως και 15.000 βλήματα πυροβολικού την ημέρα εναντίον των Ρώσων εισβολέων. Οι ΗΠΑ παράγουν μόνο 40.000 βλήματα τον μήνα. Συμφέρει τις ΗΠΑ να επεκταθούν σε μια πλήρως ανεπτυγμένη πολεμική οικονομία; Μάλλον όχι. Δεύτερον, ο στρατηγικός στόχος του Τραμπ για τη Ρωσία δεν είναι η κατάρρευσή της. Αντίθετα, πρόκειται για την αποδυνάμωση της ρωσο-κινεζικής συμμαχίας. Αν η Ουκρανία παραδινόταν, η Ρωσία με τη σειρά της θα ήταν πιο ελεύθερη να διαχωριστεί από το Πεκίνο και οι ΗΠΑ θα ήταν καλύτερα προετοιμασμένες να αντιμετωπίσουν μια κινεζική πρόκληση.
Η παρέλαση στην Κόκκινη Πλατεία είναι ταυτόχρονα επίδειξη ισχύος και αντιπερισπασμός. Η κύρια απειλή για την Αμερική θα μπορούσε να είναι στη θάλασσα από την Κίνα – η ναυπηγική της ικανότητα είναι πάνω από 200 φορές μεγαλύτερη από εκείνη των ΗΠΑ – και όχι από τα βαριά χερσαία «μαστόδοντα» που βροντούν μπροστά από τον τάφο του Λένιν αυτή την εβδομάδα. Η νευρικότητα των επισκεπτών του Πούτιν στην εξέδρα δεν είναι τόσο το γεγονός ότι ένα φονικό drone του Ζελένσκι θα προσγειωθεί κοντά τους, όσο το γεγονός ότι η απερισκεψία του Πούτιν οδηγεί τον κόσμο προς μια έξαρση πολέμων πολύ πέρα από τον έλεγχο οποιουδήποτε.
Νέα ανάφλεξη μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν; Μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, στην Υεμένη ή στη Γάζα; Ένας κόσμος που επανεξοπλίζεται προμηνύει κινδύνους. Ρωτήστε τον 20ό αιώνα.
