Η Ουκρανία είναι η χώρα που χάνει τον πληθυσμό της με τον ταχύτερο ρυθμό, εξαιτίας του πολέμου και της μετανάστευσης σε άλλες χώρες. Αλλά στον σχετικό κατάλογο για το 2023 την τρίτη θέση καταλαμβάνει η Ελλάδα, αμέσως μετά τη μικροσκοπική χώρα Τουβαλού, που απειλείται με εξαφάνιση λόγω της κλιματικής κρίσης.
Συνολικά, η Ευρώπη είναι η μόνη ήπειρος που χάνει πληθυσμό, με τον αριθμό των Ευρωπαίων να συρρικνώνεται κατά 0,2% το 2023 έναντι του 2022. Η Ευρώπη χάνει πληθυσμό από το 2021, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των Ηνωμένων Εθνών.
Ανάμεσα στα 10 ταχύτερα συρρικνούμενα μέρη της Γης, έξι βρίσκονται στη Γηραιά ήπειρο: Η Ελλάδα, ο Άγιος Μαρίνος και η Λευκορωσία, καθώς και οι βαλκανικές χώρες Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Αλβανία και Κόσοβο. Ενώ τα μειωμένα ποσοστά γεννήσεων και η γήρανση των πληθυσμών παίζουν μεγάλο ρόλο στην Ευρώπη, η μετανάστευση έχει επίσης αποδεκατίσει τα Βαλκάνια.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση του καταλόγου των ταχύτερα συρρικνούμενων χωρών στον κόσμο. Στις αρχές του 2024, η εθνική στατιστική υπηρεσία προειδοποίησε ότι η χώρα θα μπορούσε να υποστεί πληθυσμιακή κατάρρευση. Από τα περίπου 10 εκατομμύρια κατοίκων αναμένεται να χάσει 1 εκατομμύριο μέχρι το 2050, γεγονός που θα επηρεάσει σοβαρά τα κρατικά έσοδα, την αγορά εργασίας και τη λειτουργία των υπηρεσιών. Στα 10 χρόνια μεταξύ 2011 και 2021, το ποσοστό γεννήσεων στη χώρα μειώθηκε κατά 30%.Ενώ οι συνολικές κοινωνικές αλλαγές έχουν προκαλέσει μείωση των ποσοστών γεννήσεων στην Ευρώπη και πέραν αυτής, η ελληνική οικονομική κρίση της δεκαετίας του 2010 και τα επακόλουθα μέτρα λιτότητας πιστεύεται ότι έχουν επηρεάσει την Ελλάδα, αποθαρρύνοντας τους νέους από το να δημιουργήσουν οικογένεια ή προκαλώντας τους να φύγουν προς αναζήτηση εργασίας.
Ένα (ή περισσότερα) τραυματικά ιστορικά γεγονότα μπορούν επίσης να εντοπιστούν και για άλλα ευρωπαϊκά έθνη του καταλόγου. Μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και τους αιματηρούς πολέμους που ακολούθησαν, η Βοσνία, το Κοσσυφοπέδιο και η Αλβανία έχουν σήμερα μερικές από τις μεγαλύτερες διασπορές στον κόσμο , γεγονός που δείχνει τον μεγάλο αριθμό ανθρώπων που έφυγαν (και συνεχίζουν να φεύγουν) από τις χώρες αυτές.
Η δεύτερη ταχύτερα συρρικνούμενη χώρα στον κόσμο το 2023 ήταν το Τουβαλού, όπου ένας τρίτος παράγοντας – η κλιματική αλλαγή – είναι πιθανό να επιδεινώσει ακόμη περισσότερο τη μετανάστευση. Η χώρα των μόλις 10.000 κατοίκων στον Ειρηνικό πιστεύεται ότι θα είναι ένα από τα πρώτα μέρη στη Γη που θα εξαφανιστούν λόγω της αλλαγής του κλίματος και της ανόδου της στάθμης των ωκεανών. Ο υπουργός Εξωτερικών της το 2021 πραγματοποίησε μια περίφημη ομιλία μέσα σε νερό μέχρι τον μηρό για να προσελκύσει την προσοχή στη δεινή θέση του νησιού, εκφράζοντας το αίσθημα απόγνωσης που μοιράζονται πολλοί στην περιοχή.
