Στο Ιράν, μία γυναίκα που την ανάγκασαν να παντρευτεί ως παιδί, αντιμετωπίζει την εκτέλεση στο Ιράν για τη δολοφονία του κακοποιητικού συζύγου της, εκτός αν καταφέρει να συγκεντρώσει 10 δισεκατομμύρια τομάν (περίπου 91.211 ευρώ) για να αποζημιώσει την οικογένειά του ως τον Δεκέμβριο.
Η Γκόλι Κουχκάν είναι σήμερα 25 ετών και βρίσκεται στην πτέρυγα των θανατοποινιτών της κεντρικής φυλακής του Γκόργκαν, στο βόρειο Ιράν, τα τελευταία επτά χρόνια. Ήταν 18 όταν συνελήφθη για το θάνατο του συζύγου της τον Μάιο του 2018 και καταδικάστηκε σε qisas (ανταπόδοση με το ίδιο νόμισμα).
Σύμφωνα με τον Guardian, ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα λένε ότι η υπόθεση είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της κακομεταχείρισης των γυναικών και των μειονοτήτων στο Ιράν, όπου ο γάμος ανηλίκων είναι νόμιμος και η νομική προστασία από την ενδοοικογενειακή βία είναι περιορισμένη.
Ο Μαχμούντ Αμίρι-Μογκαντάμ, από την οργάνωση Iran Human Rights (IHR) με έδρα τη Νορβηγία, καταδίκασε την θανατική ποινή στο Ιράν. Αυτή τη στιγμή, ο αριθμός των εκτελέσεων που εγκρίνονται από το κράτος αυξάνεται.
«Η Κουχάν ανήκει σε μια εθνοτική μειονότητα, είναι γυναίκα και είναι φτωχή. Είναι πιθανώς η πιο αδύναμη στην ιρανική κοινωνία», είπε. «Η ποινή της είναι συμβολική της χρήσης της θανατικής ποινής από τις ιρανικές αρχές για να δημιουργήσουν φόβο, καθώς και των διακριτικών νόμων και κοινωνικών παραγόντων που οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση».
Η Κουχάν ανήκει στη φυλή των Μπαλούχ, μία από τις πιο περιθωριοποιημένες κοινότητες της χώρας, η οποία αποτελεί περίπου το 2% του πληθυσμού. Ως ανήλικη μειονότητα χωρίς έγγραφα, δεν διαθέτει επίσημα έγγραφα ταυτότητας. Παντρεύτηκε τον ξάδελφό της σε ηλικία 12 ετών, έμεινε έγκυος στα 13 και γέννησε ένα αγόρι.
Σύμφωνα με την IHR, η Κουχάν υπέστη σωματική και συναισθηματική κακοποίηση για χρόνια. Όταν κατάφερε να δραπετεύσει μια φορά και έτρεξε στο σπίτι των γονιών της, ο πατέρας της της είπε: «Έδωσα την κόρη μου με ένα λευκό φόρεμα, ο μόνος τρόπος να επιστρέψεις (τυλιγμένη σε σάβανο)».
Την ημέρα που σκότωσε τον σύζυγό της, τον βρήκε να χτυπάει τον γιο της, που τότε ήταν πέντε ετών. Κάλεσε έναν ξάδελφό της για βοήθεια. Όταν έφτασε, ξέσπασε καβγάς που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο του άντρα της. Εκείνη κάλεσε ασθενοφόρο και ενημέρωσε τις αρχές για το συμβάν. Τόσο η ίδια όσο και ο ξάδελφός της συνελήφθησαν.
Κατά τη διάρκεια της ανάκρισης, χωρίς την παρουσία δικηγόρου και υπό πίεση, η Kouhkan υπέγραψε ομολογία, παρόλο που είναι αναλφάβητη. Αργότερα, το δικαστήριο της όρισε δικηγόρο.
Αν και οι δικαστές επέβαλαν στην Κουχάν την ποινή του θανάτου δια απαγχονισμού, σύμφωνα με τον ιρανικό νόμο, η οικογένεια του θύματος μπορεί να της χορηγήσει χάρη σε αντάλλαγμα για το «αίμα» –αποζημίωση που καταβάλλεται σε περιπτώσεις δολοφονίας ή σωματικής βλάβης. Οι σωφρονιστικές αρχές διαπραγματεύτηκαν μια συμφωνία με την οικογένεια του θύματος: θα χαρίσουν τη ζωή της Κουχκάν και θα την απελευθερώσουν με την προϋπόθεση ότι θα πληρώσει 10 δισεκατομμύρια τομάν και θα εγκαταλείψει την πόλη Γκόργκαν. Είναι απίθανο να της επιτραπεί η επικοινωνία με τον γιο της, που είναι σήμερα 11 ετών και μεγαλώνει με τους παππούδες του από την πλευρά του πατέρα του.
Η Ζίμπα Μπακτιάρι, μέλος της Bramsh, μιας οργάνωσης που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των γυναικών από το Μπαλουχιστάν, δήλωσε ότι αυτή δεν είναι μια μεμονωμένη περίπτωση. «Η Κουχάν δεν είναι μεμονωμένη περίπτωση», είπε. «Οι γυναίκες του Μπαλουχιστάν, και οι γυναίκες γενικά, είναι στόχος του καθεστώτος. Κανείς δεν ξέρει για αυτές, κανείς δεν ενδιαφέρεται για αυτές και η φωνή τους δεν ακούγεται. Οι γυναίκες δεν έχουν δικαιώματα, πρέπει να υπακούουν στους συζύγους τους και δεν επιτρέπεται να πηγαίνουν στο σχολείο. Οι οικογένειες παντρεύουν τα κορίτσια λόγω της φτώχειας, καθώς δεν μπορούν να τις συντηρήσουν».
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το Ιράν εκτελεί τον μεγαλύτερο αριθμό γυναικών παγκοσμίως. Το 2024, τουλάχιστον 31 γυναίκες εκτελέστηκαν για αδικήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά, δολοφονίες και την ασφάλεια στο Ιράν, ο μεγαλύτερος αριθμός καταγεγραμμένων εκτελέσεων γυναικών σε περισσότερα από 15 χρόνια. Μέχρι στιγμής, το 2025 έχουν εκτελεστεί τουλάχιστον 30 γυναίκες.
Το 2024, τουλάχιστον 419 άτομα, μεταξύ των οποίων ένας ανήλικος παραβάτης και 19 γυναίκες, εκτελέστηκαν για κατηγορίες δολοφονίας, ο υψηλότερος αριθμός εκτελέσεων από το 2010, σύμφωνα με το IHR. Μόνο το 12% των καταγεγραμμένων εκτελέσεων ανακοινώθηκαν από επίσημες πηγές. Το 2024, υπήρξαν 649 περιπτώσεις οικογενειών που επέλεξαν τη diya, ή συγχώρεση, αντί της εκτέλεσης.
Η υπόθεση της Κουχάν έρχεται μετά από εκείνη της Σαμίρα Σαμπζιάν Φαρντ, η οποία, τον Δεκέμβριο του 2023, καταδικάστηκε σε θάνατο από δικαστήριο της Τεχεράνης βάσει της αρχής του qisas σε σχέση με τη δολοφονία του άνδρα με τον οποίο αναγκάστηκε να παντρευτεί όταν ήταν 15 ετών.
