Στη σημερινή εποχή τα λεγόμενα οικολογικά ή περιβαλλοντικά προβλήματα αφορούν τις διαταραχές που παρουσιάζονται στη βιόσφαιρα και στο φυσικό περιβάλλον και προέρχονται συνήθως από ανθρώπινες δραστηριότητες. Στα περιβαλλοντικά προβλήματα συγκαταλέγονται, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η τρύπα του όζοντος, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η ρύπανση των νερών, τα απόβλητα, η καταστροφή των δασών και η ελάττωση της βιοποικιλότητας.
Φαινόμενο του θερμοκηπίου . Η δυνατότητα της γήινης ατμόσφαιρας να εγκλωβίζει και να ανακυκλώνει ενέργεια που εξέρχεται από την επιφάνεια της γης.
Τρύπα του όζοντος. Το στρώμα του όζοντος που βρίσκεται στα ανώτερα της γήινης ατμόσφαιρας ελαττώνεται σε πάχος πάνω από τον Ν. Πόλο με συνέπεια την ονομαζόμενη τρύπα του όζοντος.
Ατμοσφαιρική ρύπανση. Η βιομηχανία και τα σύγχρονα μέσα μεταφοράς θεωρούνται κυρίως ως υπεύθυνα για την εκπομπή βλαβερών αερίων και σωματιδίων στην ατμόσφαιρα. Άλλες πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι τα φυσικά φαινόμενα όπως πυρκαγιές και οι εκρήξεις ηφαιστείων.
Ρύπανση των νερών. Η ρύπανση λόγω ανθρώπινων δραστηριοτήτων(βιομηχανία,
Απόβλητα. Η μεγάλη τεχνολογική εξέλιξη σε συνδυασμό με την εκρηκτική βιομηχανική ανάπτυξη έχουν οδηγήσει σε ανεπανόρθωτη περιβαλλοντική ρύπανση.
Καταστροφή των δασών. Η καταστροφή των δασών στερεί από την γήινη ατμόσφαιρα μεγάλες ποσότητες οξυγόνου.
Ελάττωση της βιοποικιλότητας. Υπάρχει μείωση της ποικιλίας των βιολογικών ειδών στα οικοσυστήματα λόγω των ανθρώπινων παραγωγικών δραστηριοτήτων, της αποψίλωσης των δασών και της ερημοποίησης.
Το κλίμα της γης πάντα άλλαζε και πάντα θα αλλάζει. Ο όρος κλιματική αλλαγή δεν αναφέρεται στη φυσική μεταβολή του κλίματος αλλά στο πρόβλημα των αλλαγών που παρατηρούνται στο γήινο κλίμα και συνδέονται με την αλλαγή στη συγκέντρωση των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Αναφέρεται στη μεταβολή του παγκόσμιου κλίματος και σε μεταβολές μετεωρολογικών συνθηκών που αφορούν μεγάλη χρονική περίοδο. Η κλιματική αλλαγή μπορεί να οριστεί ως η κλιματική μεταβολή που οφείλεται άμεσα ή έμμεσα σε ανθρώπινες δραστηριότητες διακρίνοντας τον όρο από την κλιματική μεταβλητότητα που βασίζεται σε φυσικές αιτίες ( πχ. ηλιακή δραστηριότητα). Γενικά, η αλλαγή του κλίματος διαμορφώνει την κοινωνική, γεωπολιτική και οικονομική δυναμική της σημερινής εποχής. Οι πιθανοί κίνδυνοι λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας (από ενδεχόμενη υπερθέρμανση του πλανήτη), της αύξησης ακραίων καιρικών φαινομένων ( πχ. Τυφώνες, θύελλες, καταιγίδες κλπ) σε ένταση και σε συχνότητα αναμένεται να επηρεάσουν αρνητικά την γεωργία, την αλιεία, τους υδάτινους πόρους τα οικοσυστήματα, την βιοποικιλότητα και την ανθρώπινη υγεία.
Στην Ευρώπη οι κύριες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ανά βιογεωγραφική περιοχή θα είναι.
Παράκτιες ζώνες. Άνοδος θερμοκρασίας, εισβολή θαλασσινού νερού.
Περιοχή της Μεσογείου. Υψηλή αύξηση ακραίων θερμών θερμοκρασιών, ελάττωση βροχοπτώσεων, άνοδος κινδύνου ξηρασίας, αύξηση κινδύνου απώλειας βιοποικιλότητας, αύξηση κινδύνων για ζωική παραγωγή κλπ.
Περιοχή Ατλαντικού. Αύξηση βροχοπτώσεων και κινδύνου πλημμύρας, αύξηση κινδύνου ζημιών από χειμερινές καταιγίδες.
Ηπειρωτική περιοχή. Αύξηση ακραίων θερμών θερμοκρασιών, ελάττωση θερινών βροχοπτώσεων.
Ορεινές περιοχές. Αύξηση θερμοκρασίας, κίνδυνος παγετού τον χειμώνα και ανοδική μετατόπιση της χλωρίδας και της πανίδας.
Όσον αφορά την Ελλάδα η πρόβλεψη είναι ότι θα υπάρξει άνοδος της θερμοκρασίας μεταξύ 0,9 και 2 βαθμών C μέχρι τέλους του 21ου αιώνα, ανάλογα με την συγκέντρωση των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Για τις βροχοπτώσεις αναμένεται ελάττωση ειδικά τη θερινή περίοδο. Οι περιοχές που θα επηρεαστούν πιο έντονα θα είναι η Α. & Ν. Ελλάδα και η Α. Πελοπόννησος. Θα υπάρξει άνοδος της στάθμης της θάλασσας κατά 5 εκατ. ανά δεκαετία με την περιοχή της Θεσσαλονίκης να είναι από τις πιο ευάλωτες. Γενικά το εύκρατο μεσογειακό κλίμα της Ελλάδας θα αλλάξει προς μια θερμότερη και πιο ξηρή εκδοχή.
Γενικά η αλλαγή του κλίματος διαμορφώνει την κοινωνική, γεωπολιτική και οικονομική δυναμική της σημερινής εποχής. Λόγω της κλιματικής αλλαγής η πορεία προς μια νέα πράσινη οικονομία θα προκύψει από ένα μείγμα διπλωματικών σεναρίων που θα μπορούσε να υπαγορεύσει ριζικές αλλαγές στις ανθρώπινες κοινωνίες. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές θα διαδραματίσουν επίσης καθοριστικό ρόλο καθώς η μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία θα εξαρτηθεί επίσης από τις νομισματικές ροές που παρέχονται από τις κυβερνήσεις και τους επενδυτές για μια τέτοια μεταμόρφωση. Το έργο της προώθησης της οικονομικής ανάπτυξης, του τερματισμού της φτώχειας, της αύξησης της παγκόσμιας ευημερίας και της μείωσης των διεθνών ανισοτήτων αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής μας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΡΑΓΩΤΗΣ
Υπ. ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
Μέλος Ν.Ε. ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ΑΝΑΤΟΛ. ΑΤΤΙΚΗΣ
Image by Freepik
