Νέο Λύκειο και Εθνικό Απολυτήριο: Προς απόσυρση οι Πανελλήνιες – Τι περιλαμβάνει το σχέδιο

Η Ζαχαράκη παρουσίασε στη Βουλή τον οδικό χάρτη για το Νέο Λύκειο, το Εθνικό Απολυτήριο και την κατάργηση των Πανελληνίων.

Σαρωτικές αλλαγές στο Λύκειο φέρνει το Υπουργείο Παιδείας, καθώς προετοιμάζει τη μετάβαση σε ένα νέο εκπαιδευτικό μοντέλο που προβλέπει την κατάργηση των Πανελληνίωνενώ παράλληλα γίνονται οι προπαρασκευαστικές συζητήσεις για τη θεσμοθέτηση του Εθνικού Απολυτηρίου.

Σύμφωνα με το σχέδιο που επεξεργάζεται η Υφυπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη, στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα «Νέο Λύκειο» που θα δίνει έμφαση στην καλλιέργεια δεξιοτήτων, την κριτική σκέψη και την ολιστική αξιολόγηση των μαθητών, αντί της αποστήθισης και της βαθμοθηρίας. Το νέο σύστημα αναμένεται να βασίζεται σε ένα Εθνικό Απολυτήριο, το οποίο θα αποτελεί συνδυασμό ενδοσχολικής και κεντρικά οργανωμένης αξιολόγησης. Η εισαγωγή στα πανεπιστήμια δεν θα γίνεται αποκλειστικά μέσω των σημερινών Πανελληνίων, αλλά με βάση έναν συντελεστή αξιολόγησης που θα περιλαμβάνει την επίδοση των μαθητών σε βάθος χρόνου, εργασίες, εξετάσεις και ενδεχομένως συνεντεύξεις ή φακέλους μαθητή (portfolio). Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του σχεδίου βρίσκεται ακόμη υπό επεξεργασία, ωστόσο η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας εκφράζει την πρόθεση οι πρώτες αλλαγές να αρχίσουν να εφαρμόζονται πιλοτικά από την επόμενη σχολική χρονιά.

Οι Πανελλήνιες που εδώ και δεκαετίες αποτελούν το μοναδικό «εισιτήριο» για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, βαδίζουν προς σταδιακή κατάργηση, με στόχο ένα πιο δίκαιο, αντικειμενικό και λιγότερο αγχογόνο σύστημα. Όπως τονίζεται από πηγές του Υπουργείου Παιδείας οι κινήσεις για κατάργηση των Πανελληνίων δεν θα είναι βεβιασμένες καθώς αναζητάται το ιδανικό πλαίσιο που θα τις υποκαταστήσει ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια, η ισοτιμία και η αδιαβλητότητα του συστήματος για όλους ανεξαιρέτως τους μαθητές. Το νέο Λύκειο και η αναμόρφωσή του είναι ένα μεγαλεπήβολο εγχείρημα που αφορά 230.000 μαθητές κάθε χρόνο, 23.500 εκπαιδευτικούς, χιλιάδες οικογένειες, τα πανεπιστήμια, αλλά και την αγορά εργασίας.

Ειδικότερα σε σημερινές της δηλώσεις στην ΕΡΤ η αρμόδια υπουργός Παιδείας έδωσε το χρονοδιάγραμμα της κατάργησης των Πανελληνίων αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «δεν πρόκειται να έχουμε καμία αλλαγή στο σύστημα των Πανελληνίων έως το 2029» και «η συζήτηση για το Εθνικό Απολυτήριο θα αφορά το σχολικό έτος 2029-2030 και θα αποτελέσει αντικείμενο διακομματικού διαλόγου που θα ανοίξει το επόμενο διάστημα στη Βουλή.»

Αλλάζουν όλα στο Λύκειο: Το σχέδιο Ζαχαράκη για να γίνει το Εθνικό Απολυτήριο «διαβατήριο» εισόδου στα ΑΕΙ χωρίς Πανελλήνιες

Το σχέδιο Ζαχαράκη με βασικούς άξονες την κατάργηση των Πανελληνίων, την θεσμοθέτηση του Εθνικού Απολυτήριου και την φιλοσοφία του Νέου Λυκείου εντάσσεται σε μια ευρύτερη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, με έμφαση στην ποιότητα της διδασκαλίας, την αυτονομία των σχολικών μονάδων και την ενίσχυση της σύνδεσης σχολείου – κοινωνίας. Ουσιαστικά οι Πανελλήνιες θα περάσουν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας και στη θέση τους θα θεσπιστεί ένα νέο σύστημα συνεχούς αξιολόγησης στο Λύκειο. Παράλληλα ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο καθιέρωσης προπαρασκευαστικών ετών ή εισαγωγικών εξετάσεων από τα ίδια τα ΑΕΙ.

Η πρώτη παρουσίαση του φιλόδοξου εκπαιδευτικού μεταρρυθμιστικού σχεδίου έγινε σήμερα από την αρμόδια υπουργό που παρουσίασε στους βουλευτές όλων των κομμάτων και στα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. Η Σοφία Ζαχαράκη δήλωσε «ανοιχτή στον διάλογο» που αφορά στον σχεδιασμό του νέου Λυκείου και την καθιέρωση του Εθνικού Απολυτηρίου, με παράλληλα, επιστημονική τεκμηρίωση ενώ διευκρίνισε ότι οι όποιες αλλαγές συντελεστούν, δεν θα επηρεάσουν τους σημερινούς μαθητές του Λυκείου, καθώς το νέο σύστημα θα εφαρμοστεί από το σχολικό έτος 2029–2030, προκειμένου να διασφαλιστεί η προετοιμασία όλων των εμπλεκομένων.

Στόχος η αλλαγή φιλοσοφίας και όχι μια ακόμη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση

Όπως υποστήριξε η Σοφία Ζαχαράκη: «Η συζήτηση για το εθνικό απολυτήριο αποτελεί εθνική προτεραιότητα και κεντρική κυβερνητική επιλογή όπως έχει εξαγγελθεί από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό. Είναι το βασικό σκέλος του κυβερνητικού σχεδιασμού για την αναβάθμιση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης». Και συνέχισε λέγοντας: «Στόχος μας είναι ένα Λύκειο που επανακτά τον αυτόματο παιδαγωγικό του ρόλο, ενισχύει τη συνολική διαδρομή και πρόοδο του μαθητή και επαναπροσδιορίζει την σχέση του με το σχολείο».

Η πρόταση για το εθνικό απολυτήριο δεν εστιάζει αποκλειστικά στις εξετάσεις, αλλά επιδιώκει την καλλιέργεια δεξιοτήτων, γνώσης και αυτογνωσίας. Μετατοπίζεται το βάρος από την εξετασιοκεντρική προσέγγιση, στη συνεπή μαθητική πορεία και την ουσιαστική αξιολόγηση και πρόοδο του μαθητή ως αλλαγή φιλοσοφίας. «Η εφαρμογή του εθνικού απολυτηρίου δεν είναι απλά μία μεταρρύθμιση. Είναι στρατηγική επιλογή με ορίζοντα και συνέχεια. Ένα έργο που ενώνει το σχολείο με την κοινωνία και χτίζει το μέλλον των νέων με σταθερά θεμέλια», είπε η Υπουργός Παιδείας.

Οι τρεις πυλώνες του Νέου Λυκείου

Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στους τρεις πυλώνες του νέου Λυκείου και συγκεκριμένα, στην εμπιστοσύνη στο Λύκειο ως αυτόνομη μορφωτική βαθμίδα, στην ενίσχυση της δίκαιης και διαφανούς αξιολόγησης και στην ομαλή μετάβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. «Είναι ένα σχέδιο που χτίζεται με διάλογο, επιστημονική τεκμηρίωση, πολιτική τόλμη, αλλά και με βαθύ σεβασμό στην εκπαιδευτική κοινότητα και στην κοινωνία», είπε χαρακτηριστικά.

«Σε πολλές χώρες της Ευρώπης, παρατηρούμε την υιοθέτηση αποκεντρωμένων συστημάτων εκπαίδευσης. Τα Υπουργεία Παιδείας χαράσσουν την εθνική στρατηγική, όμως η παιδαγωγική και διοικητική εποπτεία ασκείται συχνά σε περιφερειακό επίπεδο», είπε η Υπουργός, αναφέροντας αντίστοιχα Ευρωπαϊκά παραδείγματα, ως προς τα συστήματα πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση. Σε ορισμένες χώρες προβλέπεται και προπαρασκευαστικό έτος ανάμεσα στην υποχρεωτική και την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Έτσι οι μαθητές αποκτούν χρόνο και στήριξη, ώστε να επιλέξουν πιο συνειδητά την εκπαιδευτική τους κατεύθυνση. Στη συνέχεια μίλησε για το μοντέλο της «Matura», που λειτουργεί ως ενιαίος τίτλος αποφοίτησης και πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση σε: Ουγγαρία, Πολωνία, Αυστρία, Τσεχία, Σλοβακία, Σλοβενία και Λιχτενστάιν, ενώ όπως είπε, ένα παράδειγμα που αξίζει αναφοράς είναι η Εσθονία και η Λετονία, όπου η πρόσβαση στα πανεπιστήμια είναι ελεύθερη, με μόνο προαπαιτούμενο τον απολυτήριο τίτλο.

«Η Ελλάδα δικαιούται και μπορεί να προχωρήσει σε μια δική της τολμηρή αλλά ισορροπημένη μεταρρύθμιση, όπως αυτή που προτείνουμε με το Εθνικό Απολυτήριο. Ο Εθνικός Οργανισμός Εξετάσεων (ΕΟΕ) προτείνει τη σύνδεση των πανελλαδικών εξετάσεων με το εθνικό απολυτήριο, όπως εφαρμόζεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ενώ το ελληνικό μοντέλο εμπνέεται από συστήματα όπως το Matura, το Abitur και το Baccalauréat, προσαρμοσμένα όμως στις εθνικές ανάγκες και πολιτισμικές μας ιδιαιτερότητες», υποστήριξε η Σοφία Ζαχαράκη.

«Έχουν ήδη συγκροτηθεί δύο επιστημονικές επιτροπές, με τη συμμετοχή του ΙΕΠ και πανεπιστημιακών, οι οποίες επεξεργάζονται σενάρια για τον συνυπολογισμό των βαθμών στην Β’ και Γ’ Λυκείου, στον τελικό βαθμό απολυτηρίου. Στον πυρήνα της στρατηγικής μας, βρίσκεται η αποκατάσταση του παιδαγωγικού ρόλου του Λυκείου, με περισσότερο βάρος στην πορεία του μαθητή, με περισσότερη εμπιστοσύνη στον εκπαιδευτικό και στόχο έναν αξιόπιστο τίτλο σπουδών που ανοίγει δρόμους», είπε η Υπουργός Παιδείας.

Το νέο μοντέλο Λυκείου και Εθνικού Απολυτηρίου περιλαμβάνει

Επικαιροποιημένα Προγράμματα Σπουδών: Νέο εκπαιδευτικό περιεχόμενο, προσαρμοσμένο στις σύγχρονες ανάγκες και δεξιότητες.

Επιμόρφωση εκπαιδευτικών: Συστηματική ενίσχυση του ρόλου των εκπαιδευτικών, ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας φιλοσοφίας μάθησης.

Ενίσχυση της παιδαγωγικής λειτουργίας: Κάθε τάξη αποκτά αυξημένη παιδαγωγική στήριξη, με στόχο την καλύτερη παρακολούθηση και καθοδήγηση των μαθητών.

Καθιέρωση προαγωγικών και απολυτήριων εξετάσεων και στις τρεις τάξεις του Λυκείου: Οι εξετάσεις θα έχουν αναβαθμισμένο ρόλο και θα συνδέονται με την πορεία του μαθητή.

Αναβαθμισμένη Τράπεζα Θεμάτων: Διευρυμένο και επικαιροποιημένο αποθετήριο θεμάτων για αξιολόγηση με ίσους όρους.

Διαβαθμισμένες εξετάσεις: Εξετάσεις διαφορετικών επιπέδων δυσκολίας, ώστε να υπάρχει δυνατότητα προσαρμογής στις ικανότητες και τις επιλογές των μαθητών.

Εσωτερικά και εξωτερικά εργαλεία εποπτείας και αξιολόγησης: Ενίσχυση της αξιοπιστίας και της διαφάνειας του νέου συστήματος.

Επέκταση πιστοποίησης ξένων γλωσσών εντός του σχολείου: Οι μαθητές θα μπορούν να αποκτούν αναγνωρισμένα πιστοποιητικά ξένων γλωσσών χωρίς να χρειάζονται εξωτερικές εξετάσεις.

Όραμα για ένα Λύκειο με ενιαίο Εθνικό Απολυτήριο που θα πιστοποιεί γνώσεις αλλά και δεξιότητες

Το νέο σύστημα φιλοδοξεί να δώσει έμφαση στη συνολική πορεία του μαθητή και όχι μόνο σε μία κρίσιμη εξέταση, καταργώντας την υπερεξάρτηση από τις Πανελλήνιες. Το Εθνικό Απολυτήριο θα αναδειχθεί σε βασικό εργαλείο πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, με δυνατότητα ενιαίων, αλλά δίκαιων και μετρήσιμων κριτηρίων. Όπως τόνισε και στην ομιλία της η υπουργός «το Εθνικό Απολυτήριο αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα του Πρωθυπουργού. Στόχος μας δεν είναι απλώς η εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, αλλά η καλλιέργεια της γνώσης, της αυτογνωσίας και της προσωπικής ανάπτυξης των νέων μας.». Το Υπουργείο δεσμεύεται για διάλογο με την εκπαιδευτική κοινότητα, γονείς και μαθητές, προκειμένου οι αλλαγές να γίνουν σταθερά και με ευρεία κοινωνική αποδοχή.