Μια χρυσή λεκάνη, ένα χρυσό μπιντέ, και ντουλάπια κουζίνας γεμάτα με σακούλες που ξεχείλιζαν από χαρτονομίσματα των 200 ευρώ και όχι χρίβνια της Ουκρανίας. Αυτά είναι τα πιο εξόφθαλμα σύμβολα εξουσίας και πλούτου που εντοπίστηκαν στο σπίτι του Τιμούρ Μίντιτς, του στενού φίλου και συνεργάτη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας είχε γιορτάσει σε αυτό το σπίτι τα γενέθλιά του, το 2021.
Μετά την αποκάλυψη της μεγάλης υπόθεσης διαφθοράς στην Ουκρανία, ο Τιμούρ Μίντιτς διέφυγε στο εξωτερικό χάρη σε πληροφορία που είχε για την επικείμενη σύλληψή του, ενώ ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, βρίσκεται βαρύτατα εκτεθειμένος, με την πλάτη στον τοίχο, καθώς στο σκάνδαλο δεν εμπλέκεται μόνο ο «κολλητός» του, αλλά και τουλάχιστον δύο υπουργοί της κυβέρνησής τους (Ενέργειας και Δικαιοσύνης).
Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν και ενισχύουν όσους υποστήριζαν πως το σχέδιο μεταρρύθμισης που προωθούσε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, με το οποίο απονεύρωνε τις δύο ανεξάρτητες αρχές κατά της διαφθοράς NABU και SAPO, είχε ως βασικό στόχο να εμποδίσει τις έρευνες που προσέγγιζαν το στενό του περιβάλλον.
Η μεταρρύθμιση αρχικά υπογράφηκε από τον Πρόεδρο, ο οποίος ωστόσο αναγκάστηκε να αποσύρει το σχετικό νόμο μετά από σφοδρές αντιδράσεις ακόμη και από τους ευρωπαίους συμμάχους του Κιέβου, που απείλησαν με διακοπή της οικονομικής βοήθειας.
Από «Μίδας»… «αρχιμιζαδόρος» της Ουκρανίας
Ο Τιμούρ Μίντιτς, επιχειρηματίας και επί χρόνια προστατευόμενος του βασιλιά των ολιγαρχών Ίγκορ Κολομόισκι (φυλακισμένος από το 2023 για ξέπλυμα χρήματος), παρουσιαζόταν ως ο άνθρωπος που μετατρέπει ό,τι αγγίζει σε χρυσάφι — από τα λιπάσματα μέχρι τα διαμάντια, από τη χρηματοοικονομική αγορά μέχρι τα media. Από εκεί προκύπτει και η ονομασία της έρευνας: «Επιχείρηση Μίδας».
Τώρα όμως, ο Μίντιτς φέρει και το «προσωνύμιο» ο «αρχιμιζαδόρος». Ο Ζελένσκι προσπαθεί πλέον άρον άρον να αποκηρύξει, ζητώντας «κάθαρση» και ανακοινώνοντας προσωπικές κυρώσεις για τους κατηγορούμενους.
Σε κάθε ρεπορτάζ διεθνώς, το όνομα του Μίντιτς συνοδεύεται από έναν χαρακτηρισμό: «στενός συνεργάτης του Ζελένσκι». Και η αλήθεια είναι πως ο Μίντις ήταν κάτι παραπάνω από απλός «στενός συνεργάτης» του Ζελένσκι. Είναι φίλος του και συνιδιοκτήτης ακόμα της εταιρείας παραγωγής Kvartal 95, που μέχρι το 2019 παρήγαγε τις εκπομπές του Ζελένσκι όταν ήταν ακόμα κωμικός.
Μίζες δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ
Ο Μίντιτς φέρεται να ήταν και ο άνθρωπος που σύστησε τον Ζελένσκι στον δισεκατομμυριούχο Κολομόισκι, βασικό χρηματοδότη της καμπάνιας του το 2019, η οποία τον οδήγησε και στον προεδρικό θώκο. Σύμφωνα με την ουκρανική Υπηρεσία Κατά της Διαφθοράς (NABU), ο Μίντιτς είχε στήσει ένα πλήρες σύστημα μιζών αξίας 86 εκατομμυρίων ευρώ, προμήθειες 10-15% σε κάθε ενεργειακό συμβόλαιο, σε μια περίοδο που οι ρωσικοί βομβαρδισμοί αφήνουν συνεχώς τη χώρα χωρίς ρεύμα και θέρμανση.
Η Ειδική Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς (SAPO) συνοψίζει τον ρόλο του ως εξής: «Είχε τον έλεγχο της συγκέντρωσης, της διανομής και του ξεπλύματος παράνομων εσόδων στον ενεργειακό τομέα». Και όλα αυτά, φυσικά, αξιοποιώντας τις «φιλικές σχέσεις» με τον ισχυρό του φίλο, τον πρώην κωμικό και νυν πρόεδρο της Ουκρανίας.
Οι υπουργοί του Μίντιτς
Πολλές πολιτικές τοποθετήσεις των τελευταίων κυβερνήσεων αποδίδονται στον Μίντιτς, όπως του πρώην υπουργού Δικαιοσύνης Γκέρμαν Γκαλουστσένκο ή του πρώην αντιπροέδρου της κυβέρνησης Ολεξίι Τσερνισόφ, που αποπέμφθηκε τον Ιούνιο λόγω διαφθοράς.
Η επιρροή του φέρεται να ήταν τόσο μεγάλη, ώστε – σύμφωνα με την Kyiv Independent – ήταν αυτός που βρισκόταν ακόμη και πίσω από την προσπάθεια της κυβέρνησης, τον Ιούλιο, να περιορίσει τις εξουσίες της NABU, η οποία από τον Αύγουστο του 2024 ήδη ερευνούσε ενεργά τον ίδιο.
Τον Ιούνιο, η υπηρεσία διέταξε και τη σύλληψη συγγενή του, του Λεονίντ Μίντιτς, που προσπαθούσε να διαφύγει στο εξωτερικό με 14 εκατομμύρια ευρώ από την ενεργειακή εταιρεία του Χάρκοβο.
Η διαρροή και η φυγή
Ο Μίντιτς, μέχρι στιγμής, παραμένει άφαντος: στις 10 Νοεμβρίου, λιγότερο από 24 ώρες πριν του κοινοποιηθούν οι κατηγορίες, διέφυγε χάρη σε διαρροή πως επίκειται η σύλληψή του. Φημολογείται ότι βρίσκεται στο Ισραήλ, όπου πηγαίνει συχνά – παρότι η ηλικία του (46 ετών) δεν του επιτρέπει να ταξιδέψει νόμιμα στο εξωτερικό, καθώς είναι επιλέξιμος για στρατιωτική επιστράτευση, βάσει του στρατιωτικού νόμου που έχει επιβληθεί στην Ουκρανία.
Οι αρχές ερευνούν και το ζήτημα της διαρροής της πληροφορίας. Σύμφωνα με την Ukrainska Pravda, το «πουλάκι» που προειδοποίησε τον Μίντιτς είναι ο αναπληρωτής διευθυντής της ειδικής εισαγγελίας κατά της διαφθοράς, Αντρίι Σινιούκ. Φέρεται να καταγράφηκε σε βίντεο ενώ συναντούσε δικηγόρο που στη συνέχεια επισκέφθηκε το συγκρότημα κατοικιών του Μίντιτς. Ο Σινιούκ, λέγεται, ήταν και απογοητευμένος επειδή δεν διορίστηκε επικεφαλής της εισαγγελίας το 2021. Ο Τιμούρ Μίντιτς είχε πάντα πολλούς – και καλούς – φίλους. Άλλο εάν τώρα σπεύδουν να τον αποκηρύξουν.
