Με πρόσφατο εκτελεστικό διάταγμα του Λευκού Οίκου, μια σειρά από προϊόντα, όπως τα ακτινίδια, τα κεράσια και ο καφές, εξαιρούνται από τους ανταποδοτικούς δασμούς, που είχε επιβάλλει τον Απρίλιο ο Ντόναλντ Τραμπ, δίνοντας μια μεγάλη ανάσα και στην ελληνική αγορά.
Ωστόσο, οι πολύμηνοι δασμοί δεν άφησαν αλώβητα αγροδιατροφικά προϊόντα, όπως οι επιτραπέζιες ελιές, το ελαιόλαδο και η φέτα, που παραδοσιακά εξάγονται σε μεγάλες ποσότητες προς την αμερικανική αγορά, που είναι ο 5ος καλύτερος «πελάτης» της χώρας μας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα ο ΣΕΒΕ, οι εξαγωγές επιτραπέζιων ελιών, κομπόστας ροδάκινου, εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου, φέτας και ακτινιδίων, κατέγραψαν μεν σημαντική άνοδο το 2024 σε σχέση με το 2023, όμως, η πλειοψηφία αυτών υπέστησαν ζημιές εκατομμυρίων κατά την περίοδο Απριλίου – Σεπτεμβρίου 2025, σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Αναλυτικά:
Επιτραπέζιες ελιές
Η αξία των ελληνικών εξαγωγών επιτραπέζιας ελιάς στις ΗΠΑ σκαρφάλωσε στα 214,1 εκατ. ευρώ το 2024 από 154,5 εκατ. ευρώ (+59,6 εκατ. ευρώ) το 2023. Ωστόσο, μέσα στην περίοδο Απριλίου – Σεπτεμβρίου 2025, η αξία των εξαγωγών μειώθηκε στα 106 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τα 109,9 εκατ. ευρώ της αντίστοιχης περσινής περιόδου (-3,3 εκατ. ευρώ). Αξίζει να σημειωθεί, ότι το μεγαλύτερο ποσοστό μεταξύ των αγροδιατροφικών προϊόντων (περίπου 745 εκατ. ευρώ), που εξάγονται στις ΗΠΑ, το κατέχουν οι επιτραπέζιες ελιές.
Όπως είχε άλλωστε τονιστεί στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση της ΠΕΜΕΤΕ, οι δασμοί Τραμπ είχαν καταλυτικό ρόλο στο σκέλος της ζήτησης, αφού σε συνδυασμό με τη διολίσθηση του δολαρίου, αυξάνουν σημαντικά το κόστος του προϊόντος στην αμερικανική αγορά πλέον του 25%. Όπως υπογραμμίστηκε, η αύξηση αυτή συνιστά άμεση απειλή για μείωση των πωλήσεων, καθώς η υψηλότερη τιμή θα περιορίσει την κατανάλωση, ενώ παράλληλα η ευνοϊκότερη δασμολογική μεταχείριση ανταγωνιστριών τρίτων χωρών θα οδηγήσει σε απώλεια του μεριδίου πωλήσεων στην πλέον στρατηγικής σημασίας αγορά επιτραπέζιων ελιών για την χώρα μας.
Ελαιόλαδο
Περνώντας στο εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, η αξία των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ σημείωσε μια μικρή πτώση στα 68 εκατ. ευρώ, από τα 69,9 εκατ. ευρώ (-1,9 εκατ. ευρώ) του 2023. Η πτωτική πορεία συνεχίστηκε και την περίοδο Απρίλιος – Σεπτέμβριος του 2025, όπου η αξία των εξαγωγών έπεσε στα 31,1 εκατ. ευρώ, από τα 33,6 εκατ. ευρώ (-2,5 εκατ. ευρώ) της αντίστοιχης περσινής περιόδου. Το «ευτυχές» για το ελληνικό ελαιόλαδο, είναι ότι οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν μόλις το 3%, περιορίζοντας έτσι εν μέρει τον αντίκτυπο για το ελληνικό προϊόν. Ωστόσο, η αμερικανική αγορά δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητη, αφού από το 2010 και μετά, η πορεία είναι σταθερά ανοδική και όλο και περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις επεκτείνουν την παρουσία τους εκεί.
Φέτα
Όσον αφορά τη φέτα, όπου σύμφωνα με τον ΣΕΒΓΑΠ το 9% του προϊόντος που διατίθεται για εξαγωγές κατευθύνεται στις ΗΠΑ, υπέστη επίσης βαρύ πλήγμα. Αν και το 2024 η αξία των εξαγωγών φέτας προς τις ΗΠΑ έφτασε τα 61,9 εκατ. ευρώ από τα 53,4 ευρώ (+8,5 εκατ. ευρώ) του 2023, η αξία το διάστημα Απρίλιος – Σεπτέμβριος 2025 διολίσθησε στα 30,4 εκατ. ευρώ, από τα 35,3 εκατ. ευρώ (-4,9 εκατ. ευρώ) της αντίστοιχης περσινής περιόδου. Όλα αυτά, την ίδια στιγμή που η φέτα απειλείται από τη ραγδαία εξάπλωση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων, με τα στελέχη του κλάδου να προειδοποιούν ήδη για την ανεπάρκεια στο γάλα, που θα πλήξει τις εξαγωγές και θα ανεβάσει τις τιμές του προϊόντος στο ράφι.
Οι κερδισμένοι του ελληνικού αγροδιατροφικού τομέα
Στον αντίποδα, υπήρξαν και τα αγροδιατροφικά προϊόντα, που παρά τους εξοντωτικούς δασμούς του Τραμπ, επέδειξαν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η κομπόστα ροδάκινο. Να σημειωθεί, ότι στις ΗΠΑ, εξάγεται περίπου το 20% της ελληνικής παραγωγής.
Το 2024, η αξία των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ, ανήλθε στα 87,4 εκατ. ευρώ, από τα 79,7 εκατ. ευρώ (+7,7 εκατ. ευρώ) του 2023. Παρά τους δασμούς Τραμπ, την περίοδο Απρίλιος – Σεπτέμβριος 2025, οι εξαγωγές σημείωσαν άνοδο στα 40,6 εκατ. ευρώ από 37,1 εκατ. ευρώ (+3,5 εκατ. ευρώ) την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Η άνοδος αυτή, αποδεικνύει μεταξύ άλλων και τη δυναμική που έχει ο κλάδος της ελληνικής κονσερβοποιίας, που από πλευράς της Ένωσης Κονσερβοποιών Ελλάδος, εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί και στα επόμενα χρόνια, κυρίως λόγω της μείωσης της παραγωγής ροδάκινου στην Αμερική. Αντίστοιχα, το κόστος παραγωγής στην Ελλάδα έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια καθιστώντας τις τιμές πώλησης του στο εξωτερικό ανταγωνιστικές.
Αντίστοιχα, στους μεγάλους κερδισμένους, βρίσκεται και το ελληνικό ακτινίδιο, για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή κατάφερε να επιδείξει ανθεκτικότητα στις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ και δεύτερον, γιατί με βάση το διάταγμα εξαιρείται από τους ανταποδοτικούς δασμούς, κάτι που θα δώσει ακόμα μεγαλύτερο «αέρα» στην αγορά. Το ελληνικό προϊόν είναι από τα πλέον εξωστρεφή, αφού περίπου το 90% της παραγωγής εξάγεται σε δεκάδες χώρες παγκοσμίως, συνεισφέροντας πολλά εκατομμύρια στην εθνική οικονομία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΒΕ, η αξία των εξαγωγών ακτινιδίου προς τις ΗΠΑ αυξήθηκαν στα 31 εκατ. ευρώ το 2024 από 26,9 εκατ. ευρώ (+4,1 εκατ. ευρώ) το 2023. Ωστόσο, ο ΣΕΒΕ δεν δίνει στοιχεία για το ελληνικό ακτινίδιο την περίοδο Απρίλιος – Σεπτέμβριος 2025.
