Σε παγκόσμιο επίπεδο, η απότομη μείωση της ανθρωπιστικής βοήθειας έχει καταστροφικές επιπτώσεις, καθώς, σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη, η πείνα φτάνει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Μια νέα έκθεση του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος (WFP) του ΟΗΕ, με τίτλο «A Lifeline at Risk» («Μια γραμμή ζωής σε κίνδυνο»), η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα την Τετάρτη (15/10) δείχνει πώς η μείωση κατά 40% στις δωρεές προς τις δραστηριότητές του φέτος οδηγεί έως και 13,7 εκατομμύρια ανθρώπους το επίπεδο της «κρίσης», στο επίπεδο της «επείγουσας επισιτιστικής ανασφάλειας» (IPC).
Γνωστή ως Φάση 4 του IPC, είναι το δεύτερο υψηλότερο επίπεδο πείνας που ορίζεται από την Ολοκληρωμένη Ταξινόμηση Φάσης Επισιτιστικής Ασφάλειας.
Για έξι χώρες – το Αφγανιστάν, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ), την Αϊτή, τη Σομαλία, το Νότιο Σουδάν και το Σουδάν – οι επιπτώσεις είναι ιδιαίτερα τρομερές, με το WFP να αναγκάζεται να μειώσει ή να τερματίσει την επισιτιστική βοήθεια για εκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το τέλος του χρόνου.
Οι περικοπές πλήττουν ορισμένες από τις πιο πεινασμένες κοινότητες στον κόσμο, οι οποίες ήδη υποφέρουν από συγκρούσεις, εκτοπισμούς και κλιματικά σοκ. Τα παιδιά, οι γυναίκες, οι πρόσφυγες και οι εσωτερικά εκτοπισμένοι θα είναι αυτοί που θα επηρεαστούν περισσότερο.
«Και είναι μόνο η αρχή»
Έπεται συνέχεια όμως. Οι συνολικές επιπτώσεις της μειωμένης βοήθειας θα γίνουν αισθητές μήνες αργότερα, προειδοποιεί η έκθεση, και θα μπορούσαν να «υπονομεύσουν σοβαρά την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια».
«Γι’ αυτό το ονομάζουμε “αργή καύση” στην έκθεση», λέει ο Jean-Martin Bauer, Διευθυντής της Υπηρεσίας Ανάλυσης Επισιτιστικής Ασφάλειας και Διατροφής του WFP. «Επειδή οι περικοπές δεν έχουν ακόμη τροφοδοτήσει πλήρως το σύστημα με όλες τις χώρες και τις κοινότητες».
Καθώς το WFP και άλλες ανθρωπιστικές δράσεις συρρικνώνονται και κλείνουν, οι ευρύτερες επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι εξίσου καταστροφικές: από πρόωρους γάμους και εγκατάλειψη σχολείου, έως αυξημένη κοινωνική αναταραχή, μετανάστευση και οικονομική και πολιτική αναταραχή.
«Αυτές οι περικοπές προκαλούν πρόσθετη επισιτιστική ανασφάλεια που από μόνη της θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο», λέει ο Bauer, προσθέτοντας ότι αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει «τη σταθερότητα ορισμένων πολύ εύθραυστων χωρών».
Στη Σομαλία, όπου 4,4 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν υψηλά επίπεδα πείνας, μόνο 350.000 θα λάβουν επισιτιστική βοήθεια από το WFP τον επόμενο μήνα, μειωμένοι από 2,2 εκατομμύρια πριν από ένα χρόνο, καθώς η αναταραχή και μια σοβαρή ξηρασία πλήττουν τη χώρα.
Οι επιπτώσεις είναι επίσης ορατές στη ΛΔ του Κονγκό, όπου ένας αριθμός ρεκόρ 28 εκατομμυρίων ανθρώπων πεινάνε σοβαρά, συμπεριλαμβανομένων 10,3 εκατομμυρίων που ζουν στην ανατολική περιοχή που έχει πληγεί από τις συγκρούσεις.
Πιο μακροπρόθεσμα, οι συρρικνούμενες δωρεές παραλύουν προγράμματα για την ενίσχυση των μέσων διαβίωσης και την ανθεκτικότητα σε μέρη όπως το Νότιο Σουδάν που έχει πληγεί από τις πλημμύρες ή ο Νίγηρας που έχει πληγεί από την ξηρασία, ή εκείνα που συντηρούν κοινότητες κατά τη διάρκεια κρίσεων. Σε όλο το Σαχέλ, για παράδειγμα, τα προγράμματα ανθεκτικότητας του WFP που βοήθησαν να βγουν μισό εκατομμύριο άνθρωποι από την από την εξαθλίωση, εξαιτίας της βοήθειας, διατρέχουν κίνδυνο εάν οι δωρεές στερέψουν.
Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, στην Αϊτή – όπου 5,7 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν οξεία ή χειρότερη επισιτιστική ανασφάλεια – ένα σοβαρό έλλειμμα χρηματοδότησης ανάγκασε το WFP να τερματίσει τα ζεστά γεύματα και να μειώσει στο μισό τις μηνιαίες μερίδες. Πλήττονται επίσης οι προσπάθειες του WFP να προετοιμάσει τρόφιμα ενόψει της περιόδου των τυφώνων.
«Στην Αϊτή, δεν υπάρχει απόθεμα έκτακτης ανάγκης στη χώρα για πρώτη φορά από το 2016», λέει ο Bauer, ο οποίος προηγουμένως διετέλεσε διευθυντής του WFP εκεί. «Και γνωρίζουμε ότι η Αϊτή πλήττεται από τυφώνες, σεισμούς και εμφύλιες συγκρούσεις, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είμαστε σε θέση να αντιδράσουμε γρήγορα σε περίπτωση που συμβεί κάτι».
Συναγερμός αφύπνισης
Το WFP μειώνει επίσης δραστικά τη χειμερινή μας βοήθεια στο Αφγανιστάν – που συνήθως παρέχεται πριν το χιόνι διακόψει την πρόσβαση σε απομακρυσμένες κοινότητες – για να φτάσει πιθανώς μόνο στο 8% του στόχου. Συνολικά, οι δραστηριότητές του στη χώρα, όπου περισσότεροι από 9 εκατομμύρια άνθρωποι πεινούν σοβαρά, αντιμετωπίζουν έλλειμμα 622 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ τους επόμενους έξι μήνες.
«Είμαστε αντιμέτωποι με πολλαπλά σοκ εδώ», λέει ο Διευθυντής Χώρας του WFP στο Αφγανιστάν, John Aylieff, αναφερόμενος όχι μόνο στον σεισμό, αλλά και στην ξηρασία.
«Βλέπουμε εκατομμύρια Αφγανούς να υποφέρουν», προσθέτει ο Aylieff, περιγράφοντας την αύξηση του υποσιτισμού και της πείνας, με τις γυναίκες και τα κορίτσια να πλήττονται περισσότερο, «αλλά απλώς δεν έχουμε τα μέσα να ανταποκριθούμε».
Για το WFP και άλλους ανθρωπιστικούς οργανισμούς, η εξαφάνιση της βοήθειας και η συρρίκνωση του προσωπικού αποτελούν ένα κάλεσμα αφύπνισης για να επανεξετάσουν τις προτεραιότητες της επισιτιστικής βοήθειας, αναφέρει η έκθεση.
Μεταξύ άλλων συστάσεων, προτείνει να επικεντρωθούμε περισσότερο στην πρόληψη του λιμού και στις μερίδες τροφίμων που φτάνουν σε λιγότερους ανθρώπους αλλά καλύπτουν τις ελάχιστες ανάγκες· να συνεργαστούμε στενότερα· και να επενδύσουμε σε προγράμματα ανθεκτικότητας που αποφέρουν μακροπρόθεσμες αποδόσεις.
Κλειδί είναι η διασφάλιση της συνέχισης της χρηματοδότησης για τη συλλογή κρίσιμων δεδομένων για την αξιολόγηση της πείνας και του αντίκτυπου της βοήθειας και των δυνητικά καταστροφικών συνεπειών των περικοπών της χρηματοδότησης.
