Μετά την έκκληση του ηγέτη του PKK, και τις προσεγγίσεις Ερντογάν, που εμπεριέχουν προσωπικό πολιτικό κίνητρο, Κούρδοι μαχητές παρέδωσαν τα όπλα.
Τριάντα μαχητές του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν, του PKK έκαψαν τα όπλα τους στην είσοδο μιας σπηλιάς στο βόρειο Ιράκ, σηματοδοτώντας ένα συμβολικό αλλά σημαντικό βήμα προς τον τερματισμό μιας σύγκρουσης με την Τουρκία που κρατά δεκαετίες.
Εικόνες από την «τελετή αφοπλισμού» δείχνουν τους μαχητές, οι μισοί από τους οποίους ήταν γυναίκες, να περιμένουν στην ουρά για να τοποθετήσουν τα AK-47 άλλα όπλα σε ένα μεγάλο γκρι καζάνι. Κούρδοι, Ιρακινοί και Τούρκοι αξιωματούχοι παρακολουθούσαν από κοντά. Το PKK, που βρίσκεται σε σύγκρουση με το τουρκικό κράτος και έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από το 1984, αποφάσισε τον Μάιο να διαλυθεί, να αφοπλιστεί και να τερματίσει τον αυτονομιστικό του αγώνα μετά από δημόσια έκκληση του ηγέτη του, Αμπντουλάχ Οτσαλάν.
Μετά από μια σειρά αποτυχημένων ειρηνευτικών προσπαθειών, η νέα πρωτοβουλία θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για την Άγκυρα να τερματίσει μια εξέγερση που έχει σκοτώσει πάνω από 40.000 ανθρώπους, έχει επιβαρύνει την οικονομία και έχει προκαλέσει βαθιές κοινωνικές και πολιτικές διαιρέσεις στην Τουρκία και την ευρύτερη περιοχή. Η τελετή πραγματοποιήθηκε στην είσοδο του σπηλαίου Jasana στην πόλη Dukan, στην περιοχή του Κουρδιστάν στο βόρειο Ιράκ.
Οι μαχητές φορούσαν στρατιωτικές στολές, πλαισιώμένοι από τέσσερις διοικητές, ανάμεσά τους και η Bese Hozat, ανώτατο στέλεχος του PKK. Εκείνη διάβασε μια δήλωση στα τουρκικά που ανακοίνωνε την απόφαση της ομάδας να αφοπλιστεί.
«Καταστρέφουμε οικειοθελώς τα όπλα μας, παρουσία σας, ως βήμα καλής θέλησης και αποφασιστικότητας», είπε, πριν ένας άλλος διοικητής διαβάσει την ίδια δήλωση στα κουρδικά.
Στην τελετή παρευρέθηκαν Τούρκοι και Ιρακινοί αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών, αξιωματούχοι της περιφερειακής κυβέρνησης του Κουρδιστάν του Ιράκ και ανώτερα μέλη του φιλοκουρδικού κόμματος DEM της Τουρκίας – το οποίο έπαιξε επίσης βασικό ρόλο φέτος διευκολύνοντας την απόφαση αφοπλισμού του PKK. Ωστόσο παραμένει ασαφές πότε θα πραγματοποιηθούν περαιτέρω παραδόσεις όπλων.
Παρουσία Ιρακινών και Τούρκων ο αφοπλισμός του PKK
Ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος δήλωσε ότι η παράδοση όπλων σηματοδοτεί ένα «μη αναστρέψιμο σημείο καμπής» στην ειρηνευτική διαδικασία, ενώ μια άλλη κυβερνητική πηγή δήλωσε στο Reuters ότι τα επακόλουθα βήματα θα περιλαμβάνουν τη νόμιμη επανένταξη των μελών του PKK στην κοινωνία της Τουρκίας και προσπάθειες για την επούλωση των κοινοτήτων και την προώθηση της συμφιλίωσης.
Το PKK έχει βάσεις στο βόρειο Ιράκ, αφού τα τελευταία χρόνια έχει εκδιωχθεί πολύ πέρα από τα νοτιοανατολικά σύνορα της Τουρκίας. Ο τουρκικός στρατός πραγματοποιεί τακτικά πλήγματα σε βάσεις του PKK στην περιοχή και έχει εγκαταστήσει πολλά στρατιωτικά φυλάκια εκεί. Το τέλος της σύγκρουσης της Τουρκίας, μέλους του ΝΑΤΟ, με το PKK θα μπορούσε να έχει συνέπειες σε όλη την περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της γειτονικής Συρίας, όπου οι ΗΠΑ είναι σύμμαχοι με τις συριακές κουρδικές δυνάμεις, τις οποίες η Άγκυρα θεωρεί παρακλάδι ωστόσο, του PKK. Η Ουάσινγκτον και η Άγκυρα θέλουν αυτοί οι Κούρδοι να ενσωματωθούν γρήγορα στη δομή ασφαλείας της Συρίας, η οποία βρίσκεται σε αναδιάρθρωση από την πτώση του Άσαντ τον Δεκέμβριο.
Ο αφοπλισμός του PKK θα μπορούσε να αυξήσει αυτή την πίεση, λένε οι αναλυτές. Το PKK, το DEM και ο Οτσαλάν κάλεσαν την κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αντιμετωπίσει τα κουρδικά αιτήματα για περισσότερα δικαιώματα σε περιοχές όπου οι Κούρδοι αποτελούν την πλειοψηφία, ιδιαίτερα στη νοτιοανατολική Τουρκία, όπου επικεντρώθηκε η εξέγερση.
Εξάλλου, σύμφωνα με αναλυτές ο ίδιος ο Ρετ΄ζεπ Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται πως κάνει «άνοιγμα» στους Κούρδους, στους οποίους έχει εναποθέσει σχεδόν το πολιτικό του μέλλον. Χρειάζεται τη στήριξή τους για να μπορέσει να παραμείνει στην εξουσία, ίσως και να προχωρήσει στην συνταγματική αναθεώρηση που θα υλοποιήσουν τις προσωπικές του φιλοδοξίες, τα παραμείνει πρόεδρος εφ’ όρου ζωής.
Η έκκληση Οτσαλάν
Ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν, έγκλειστος ηγέτης της ένοπλης οργάνωσης του PKK, εμφανίστηκε σε ένα σπάνιο βίντεο για να κηρύξει το τέλος του ένοπλου αγώνα της ομάδας εναντίον της Τουρκίας και να ζητήσει μια πλήρη μετάβαση σε δημοκρατική πολιτική. Στο βίντεο, με ημερομηνία Ιουνίου και δημοσιοποίηση από το πρακτορείο ειδήσεων Firat, που συνδέεται με το PKK, ο Οτσαλάν κάλεσε το κοινοβούλιο της Τουρκίας να συστήσει μια επιτροπή για την επίβλεψη του αφοπλισμού και τη διαχείριση μιας ευρύτερης ειρηνευτικής διαδικασίας.
«Η φάση του ένοπλου αγώνα έχει τελειώσει. Δεν πρόκειται για απώλεια, αλλά για ιστορικό κέρδος», είπε. «Το στάδιο του ένοπλου αγώνα πρέπει τώρα να αντικατασταθεί οικειοθελώς από μια φάση δημοκρατικής πολιτικής και νόμου». Το PKK, που έχει εμπλακεί σε μια αιματηρή εξέγερση για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες και έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία και τους δυτικούς συμμάχους της, αποφάσισε τον Μάιο να διαλυθεί μετά από μια αρχική γραπτή έκκληση του Οτσαλάν τον Φεβρουάριο.
Αργότερα την Τετάρτη, ένας εκπρόσωπος του φιλοκουρδικού κόμματος DEM της Τουρκίας – του τρίτου μεγαλύτερου κόμματος στο κοινοβούλιο, το οποίο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διευκόλυνση της απόφασης αφοπλισμού του PKK, δήλωσε ότι μια ομάδα μαχητών θα αρχίσει να παραδίδει τα όπλα της στην πόλη Σουλεϊμανίγια του βόρειου Ιράκ την Παρασκευή.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι η κυβέρνησή του δεν θα επιτρέψει καμία προσπάθεια για «σαμποτάζ» στη διαδικασία αφοπλισμού και πρόσθεσε ότι η Άγκυρα θα δώσει στον λαό «ιστορικά καλά νέα». «Απαλλάσσουμε την Τουρκία από ένα κακό μισού αιώνα, ξεριζώνοντας και πετώντας εντελώς τα αιματηρά δεσμά που είχαν τεθεί στα πόδια της χώρας μας», δήλωσε στα μέλη του κόμματός του AK στο κοινοβούλιο.
Ο Ερντογάν και η κυβέρνησή του κατηγορούσαν εδώ και καιρό το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP) – τους προκατόχους του DEM – ότι έχει δεσμούς με το PKK, συλλαμβάνοντας ή απομακρύνοντας από τα καθήκοντά τους πολλά από τα μέλη του. Ενώ το DEM έχει αρνηθεί οποιαδήποτε άμεση σχέση με την τρομοκρατία, το αριστερό κόμμα έχει διαδραματίσει ρόλο μεσολαβητή μεταξύ του Οτσαλάν και της τουρκικής κυβέρνησης.
Ο Ομέρ Τσελίκ, εκπρόσωπος του κόμματος AK του Ερντογάν, δήλωσε ότι η τελετή σηματοδοτεί ένα πρώτο βήμα προς τον πλήρη αφοπλισμό και μια «Τουρκία απαλλαγμένη από την τρομοκρατία», προσθέτοντας ότι αυτό πρέπει να ολοκληρωθεί «σε σύντομο χρονικό διάστημα».
Ο Ερντογάν δήλωσε ότι ο αφοπλισμός θα επιτρέψει την ανοικοδόμηση της νοτιοανατολικής Τουρκίας. Η Τουρκία δαπάνησε σχεδόν 1,8 τρισ. δολ. Τα τελευταία 50 χρόνια για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ.
«Ο κύριος στόχος επιτεύχθηκε, αναγνωρίστηκε η υπαρξή μας»
Καθισμένος με ένα μπεζ πόλο μπλουζάκι με ένα ποτήρι νερό στο τραπέζι μπροστά του, ο Οτσαλάν φάνηκε να διαβάζει από ένα κείμενο στο επτάλεπτο βίντεο, το πρώτο δημόσιο πλάνο ή ηχητικό του από τη σύλληψή του το 1999. Έξι άλλα φυλακισμένα μέλη του PKK κάθονταν δίπλα του, όλα κοιτάζοντας απευθείας την κάμερα.
Είπε ότι το PKK, το οποίο έχει βάσεις στις ορεινές περιοχές του βόρειου Ιράκ τα τελευταία χρόνια, είχε εγκαταλείψει την αυτονομιστική του ατζέντα.
«Ο κύριος στόχος επιτεύχθηκε, αναγνωρίστηκε η ύπαρξή μας. Αυτό που απομένει δεν είναι τίποτα άλλο από μία υπέρμετρη επανάληψη και ένα αδιέξοδο», είπε.
Ο Οτσαλάν πρόσθεσε ότι το DEM θα πρέπει να συνεργαστεί με άλλα πολιτικά κόμματα για την προώθηση της ειρηνευτικής διαδικασίας. Το PKK και το DEM αναμένουν από την Άγκυρα να αντιμετωπίσει τα κουρδικά πολιτικά αιτήματα, ενδεχομένως πριν από την παράδοση των όπλων στην Τουρκία.
Από την πλευρά της η ιρακινή κυβέρνηση εξέφρασε πλήρη υποστήριξη στις κοινές προσπάθειες για την εξάλειψη των ένοπλων ομάδων από το βόρειο Ιράκ.
