Την ακτινογραφία της συγκέντρωσης του πλούτου στις ελληνικές τράπεζες κάνουν τα πρόσφατα στοιχεία για τις καταθέσεις που δημοσίευσε το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων.
Σύμφωνα με την απολογιστική έκθεση του ΤΕΚΕ για το 2024, που επικαλείται η εφημερίδα «Τα Νέα», σχεδόν οι μισές καταθέσεις του τραπεζικού συστήματος βρίσκονται στα χέρια ενός εξαιρετικά μικρούποσοστούκαταθετών.
Συγκέντρωση καταθέσεων στους εύπορους καταθέτες
Τα επίσημα δεδομένα καταγράφουν μια εντυπωσιακή συγκέντρωση πλούτου στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Συγκεκριμένα, το 44,3% του συνόλου των καταθέσεων, που αντιστοιχεί σε 92,5 δισεκατομμύρια ευρώ, βρίσκεται σε λογαριασμούς με υπόλοιπα άνω των 100.000 ευρώ. Αυτοί οι λογαριασμοί ανήκουν σε μόλις 250.000 καταθέτες, που αντιπροσωπεύουν το 0,8% του συνόλου.
Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η τάση επιδείνωσης αυτής της κατάστασης. Ενώ το ποσοστό των καταθετών με υψηλά υπόλοιπα παρέμεινε σταθερό στο 0,8%, το μερίδιό τους από τις συνολικές καταθέσεις αυξήθηκε κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2023, όταν ανερχόταν στο 42,5%.
Η κατανομή των καταθέσεων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα
Οι επιλέξιμες καταθέσεις που εξετάζει η έκθεση ανέρχονται σε 208,6 δισεκατομμύρια ευρώ και αντιπροσωπεύουν σχεδόν το σύνολο των καταθέσεων νοικοκυριών, επιχειρήσεων και δημοσίου στο τέλος του 2024. Από αυτές, περίπου 150 δισεκατομμύρια ευρώ προέρχονται από καταθέσεις νοικοκυριών και ελεύθερων επαγγελματιών.
Ο συνολικός αριθμός των καταθετών φτάνει τα 31,8 εκατομμύρια, με κάθε καταθέτη να καταγράφεται ξεχωριστά για κάθε τράπεζα που συνεργάζεται. Δεδομένου ότι ο ενήλικος πληθυσμός της χώρας είναι 8,5 εκατομμύρια άτομα και οι επιχειρήσεις περίπου 1 εκατομμύριο, προκύπτει ότι κάθε πολίτης ή επιχείρηση διατηρεί κατά μέσο όρο 3 λογαριασμούς καταθέσεων.
Αυτό σημαίνει ότι το 45% του συνολικού πλούτου που φυλάσσεται στις ελληνικές τράπεζες ανήκει ουσιαστικά σε περίπου 85.000 ΑΦΜ φυσικών και νομικών προσώπων.
Οι καταθέτες με χαμηλά υπόλοιπα και η απουσία αποταμιεύσεων
Στην αντίθετη πλευρά του φάσματος, το 71% των καταθετών διατηρεί λογαριασμούς με υπόλοιπα κάτω των 1.000 ευρώ, γεγονός που υποδηλώνει την απουσία ουσιαστικής αποταμιευτικής δυνατότητας. Οι καταθέσεις αυτής της κατηγορίας αντιπροσωπεύουν μόλις το 1,3% των συνολικών καταθέσεων, δηλαδή περίπου 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ.
Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι σε αυτά τα στοιχεία περιλαμβάνονται πολλοί ανενεργοί λογαριασμοί ή λογαριασμοί με ελάχιστα υπόλοιπα που ανήκουν σε καταθέτες οι οποίοι έχουν τις κύριες αποταμιεύσεις τους σε άλλες τράπεζες. Σε σύγκριση με το 2023, τόσο ο αριθμός όσο και τα ποσά των καταθέσεων κάτω των 1.000 ευρώ παρέμειναν σχετικά σταθερά.
Η πίεση στη μεσαία τάξη και η μετακίνηση καταθέσεων
Η μεσαία τάξη δέχθηκε το μεγαλύτερο πλήγμα το 2024, εάν σε αυτήν συμπεριλάβουμε τους καταθέτες με υπόλοιπα από 1.000 έως 50.000 ευρώ. Οι καταθέτες με υπόλοιπα 1.000 έως 5.000 ευρώ αντιπροσωπεύουν το 13% του συνόλου, μειωμένοι από το 13,3% του 2023. Οι καταθέσεις αυτής της κατηγορίας αντιστοιχούν στο 4,8% των συνολικών επιλέξιμων καταθέσεων, μειωμένες από το 5,2% του προηγούμενου έτους.
Οι καταθέτες με υπόλοιπα 5.000 έως 50.000 ευρώ αποτελούν το 13,7% του συνόλου, ελαφρώς αυξημένοι από το 13,6% του 2023. Οι καταθέσεις τους αντιπροσωπεύουν το 34,1% του συνόλου, μειωμένες από το 35,3% του 2023, και αντιστοιχούν σε περίπου 71 δισεκατομμύρια ευρώ.
Στην ανώτερη μεσαία τάξη ανήκουν οι καταθέτες με υπόλοιπα 50.000 έως 100.000 ευρώ, που αντιπροσωπεύουν το 1,5% των καταθετών. Οι καταθέσεις τους αντιστοιχούν στο 15,3% του συνόλου, ελαφρώς μειωμένες από το 15,6% του 2023.
Οι παράγοντες πίσω από τη μετακίνηση του πλούτου
Η μετακίνηση καταθέσεων από τη μεσαία τάξη προς τους πλουσιότερους καταθέτες οφείλεται κυρίως στον επίμονο πληθωρισμό και την ακρίβεια στα καταναλωτικά προϊόντα και υπηρεσίες. Αυτά τα φαινόμενα πλήττουν περισσότερο τις χαμηλότερες οικονομικές τάξεις, καθώς υπάρχει ένα φυσικό όριο στα έξοδα ακόμα και των πιο εύπορων καταναλωτών.
Αντίθετα, όσοι αποταμιεύουν το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων τους επηρεάζονται λιγότερο από τέτοια φαινόμενα, με αποτέλεσμα να διατηρούν ή και να αυξάνουν τις καταθέσεις τους.
Η συνολική εξέλιξη των καταθέσεων
Παρά τις ανισότητες στην κατανομή, ο συνολικός όγκος των καταθέσεων σημείωσε αύξηση σχεδόν 9 δισεκατομμυρίων ευρώ σε σύγκριση με το 2023, όταν ανερχόταν σε 199,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Από το 2019, η αύξηση φτάνει το εντυπωσιακό 46%, καθώς το σύνολο των καταθέσεων ήταν τότε περίπου 143 δισεκατομμύρια ευρώ.
Το ύψος των εγγυημένων καταθέσεων, δηλαδή αυτών που καλύπτονται από το σύστημα εγγύησης έως 100.000 ευρώ ανά λογαριασμό, διαμορφώθηκε το 2024 στα 142,9 δισεκατομμύρια ευρώ, αυξημένο από τα 140 δισεκατομμύρια ευρώ του 2023.
