Ο Ανώτατος ηγέτης του Ιράν δεν έχει μόνο επιλέξει αντικαταστάτες στην αλυσίδα της στρατιωτικής διοίκησης σε περίπτωση που σκοτωθούν σε ισραηλινά πλήγματα, αλλά έχει επίσης ορίσει τρεις ανώτερους κληρικούς ως πιθανούς διαδόχους του, σε περίπτωση που σκοτωθεί και ο ίδιος.
Σε μια πρωτοφανή και ιστορικής σημασίας πρωτοβουλία, ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, φέρεται να έχει προτείνει τρεις ανώτερους σιίτες κληρικούς ως ενδεχόμενους διαδόχους του, σε περίπτωση που χάσει τη ζωή του στη διάρκεια της σύγκρουσης με το Ισραήλ.
Όπως αναφέρουν οι New York Times, επικαλούμενοι τρεις Ιρανούς αξιωματούχους με γνώση των σχεδίων, η λίστα αυτή έχει ήδη διαβιβαστεί στο Συμβούλιο των Ειδικών, το θεσμικά αρμόδιο όργανο για την επιλογή του νέου ανώτατου ηγέτη της χώρας.
Η απόφαση του Χαμενεΐ εκλαμβάνεται ως μέτρο στρατηγικής πρόνοιας για τη διατήρηση της θεσμικής και πολιτικής σταθερότητας της Ισλαμικής Δημοκρατίας, υπό την απειλή πιθανής στοχευμένης δολοφονίας του ίδιου ή άλλων ανώτατων αξιωματούχων, μετά την αιφνιδιαστική επίθεση του Ισραήλ.
Η διαδικασία διαδοχής του ανώτατου ηγέτη στο Ιράν είναι παραδοσιακά χρονοβόρα και περίπλοκη, με έντονες εσωτερικές διαβουλεύσεις ανάμεσα στους κορυφαίους θρησκευτικούς αξιωματούχους. Ωστόσο, αυτή τη φορά, ο Χαμενεΐ φέρεται να έχει ζητήσει την άμεση λήψη απόφασης, ώστε να αποτραπεί τυχόν κενό εξουσίας σε περίοδο πολέμου. Είναι η πρώτη φορά από την ίδρυση της Ισλαμικής Δημοκρατίας που ένας εν ενεργεία ανώτατος ηγέτης δίνει τέτοια ξεκάθαρη καθοδήγηση για τη διαδοχή του.
Αξιοσημείωτο είναι ότι από τη λίστα απουσιάζει ο γιος του, Μοτζταμπά Χαμενεΐ, ο οποίος είχε συζητηθεί στο παρελθόν ως πιθανός διάδοχος, καθώς και ο πρώην πρόεδρος Εμπραχίμ Ραΐσι, που σκοτώθηκε σε πτώση ελικοπτέρου το 2024.
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι η επιλογή των τριών υποψηφίων έγινε με μοναδικό κριτήριο τη σταθερότητα του κράτους και την επιβίωση του θεσμού του Βελιγιατί Φακίχ, του κορυφαίου αξιώματος του θεοκρατικού συστήματος του Ιράν. Ο Χαμενεΐ, ο οποίος ηγείται της χώρας εδώ και 35 χρόνια, διατηρεί τον πλήρη έλεγχο του στρατού, της δικαιοσύνης, της κυβέρνησης και της νομοθετικής εξουσίας.
Όπως σχολίασε ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Βάλι Νασρ, «το γεγονός ότι δόθηκαν ονόματα υποψηφίων εν ζωή του ηγέτη, και εν μέσω πολέμου, δείχνει την κρισιμότητα της κατάστασης αλλά και τη θεσμική ωριμότητα ενός καθεστώτος που θέλει να διατηρήσει τον έλεγχο πάση θυσία».
Παρότι δεν έχουν διαρρεύσει επίσημα τα ονόματα των τριών κληρικών, η ανακοίνωση στο εσωτερικό του ιρανικού συστήματος έχει ήδη ενεργοποιήσει τους μηχανισμούς μετάβασης και τον απαραίτητο θεσμικό σχεδιασμό, σε περίπτωση απώλειας του Χαμενεΐ.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε ένα περιβάλλον ακραίας έντασης και αστάθειας, με τη σύγκρουση με το Ισραήλ να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, την Τεχεράνη να δέχεται συνεχή χτυπήματα, και το Ιράν να ανησυχεί πλέον ανοιχτά για την ενδεχόμενη εμπλοκή των ΗΠΑ, που διαθέτουν την στρατιωτική ισχύ για πλήγματα σε υπόγειες εγκαταστάσεις όπως το Φορντό.
Ο Χαμενεΐ έχει ήδη καταφύγει σε πιο προστατευμένο σημείο, αποφεύγοντας κάθε είδους ψηφιακή επικοινωνία και παραμένοντας σε διαρκή επαφή με τον στενό του κύκλο μέσω φυσικών διαμεσολαβητών.
