Το νερό… νεράκι κινδυνεύει να πει ένα πολύ μεγάλο μέρος της χώρας, με επίκεντρο την Αττική. Οι θριαμβολογίες της κυβέρνησης για τη «λύση» που θα δώσει αποδείχτηκαν πάλι κενές περιεχομένου, καθώς ο κίνδυνος της λειψυδρίας είναι απολύτως υπαρκτός – και για το Λεκανοπέδιο.
Τα «Παιχνίδια Εξουσίας» αναδημοσιεύουν ένα πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ για το θέμα από το Κ-Report των Κώστα Καλλίτση και Παύλου Τσίμα, που κυκλοφορεί καθημερινά με πλούσια ύλη και σε συνδρομητική βάση:
Το κυβερνητικό σχέδιο να απορροφηθούν από τη ΔΕΗ οι 739 δημοτικές εταιρείες ύδρευσης σε όλη τη χώρα –με εξαίρεση το Λεκανοπέδιο της Αττικής, όπου την ευθύνη θα έχει η ΕΥΔΑΠ και τον νομό Θεσσαλονίκης, όπου την ευθύνη θα έχει η ΕΥΑΘ– αποσύρεται. Ισχυροί επιχειρηματικοί όμιλοι έκαναν σαφές ότι μονοπωλιακές συνθήκες στην αγορά νερού και, μάλιστα, με απευθείας ανάθεση, δεν θα ήταν μια συνετή κίνηση. Κατόπιν τούτου, το Μέγαρο Μαξίμου αποφάσισε να μην επιμείνει.
Και, τώρα, τι θα γίνει; Μέχρι τις εκλογές, τα πράγματα θα μείνουν ως έχουν και τα προβλήματα θα αντιμετωπίζονται κατά περίπτωση και κατά περιοχή, ενδεχομένως με συμπτύξεις εταιρειών ύδρευσης σε τοπικό, νομαρχιακό ή περιφερειακό επίπεδο. Το ενδιαφέρον της κυβέρνησης θα επικεντρωθεί στην Αττική που αντιμετωπίζει τον μεγαλύτερο κίνδυνο λειψυδρίας και, ακόμη ειδικότερα, στο έργο της εκτροπής Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη προς τον Εύηνο, που υποτίθεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί το πρώτο 6μηνο του 2029. Θα προκάμει;
Κατασκευαστές είπαν ότι αυτό θα ήταν ένα θαύμα, αφού η κατασκευή θα χρειαστεί 4 χρόνια ενώ η προετοιμασία της τουλάχιστον άλλα δύο. Διά ταύτα, γίνεται επίκληση του επείγοντος, ότι το Λεκανοπέδιο αντιμετωπίζει έκτακτες ανάγκες, παρακάμπτονται οι κανονικές διαδικασίες, κι ένα μεγάλο έργο της τάξης των 500 εκατ. ευρώ θα γίνει με πρόσκληση ενδιαφερομένων και, μετά, με συνεννοήσεις τους με την κυβέρνηση. Κι όμως, όλα ήταν γνωστά και προβλέψιμα από τις αρχές της 10ετίας του 1990. Επί του θέματος η ανάλυση που ακολουθεί:
Ανάλυση: Μετά 30 χρόνια φαγούρα, τώρα όλα γίνονται στο πόδι
Η υδροδότηση Αθήνας – Αττικής στηρίζεται στα φράγματα Μόρνου, Εύηνου και Μαραθώνα, περιλαμβάνει αντίστοιχα το υδραγωγείο Μόρνου – Ευήνου, με μήκος μεγαλύτερο των 200 χλμ., το υδραγωγείο Υλίκης, το παλαιότερο υδραγωγείο του Μαραθώνα και άλλα μικρότερα. Όλα μαζί τα υδραγωγεία υπερβαίνουν σε συνολικό μήκος τα 400 χλμ.
Το σύστημα αξιοποιεί το νερό του Μόρνου και του Εύηνου, της Υλίκης, καθώς και υπόγειους υδροφορείς. Ιδιοκτήτης των έργων και υπεύθυνος για την εξέλιξή τους είναι το Ελληνικό Δημόσιο. Η ΕΥΔΑΠ έχει την ευθύνη λειτουργίας του συστήματος.
Το τελευταίο μεγάλο έργο του υδροδοτικού συστήματος ήταν το φράγμα του Εύηνου με την αντίστοιχη σήραγγα μεταφοράς νερού προς τον ταμιευτήρα Μόρνου. Το έργο του φράγματος ολοκληρώθηκε το 2001. Οι σχετικές μελέτες που έγιναν στις αρχές της δεκαετίας ‘90, με βάση την τότε εκτίμηση για την εξέλιξη των καταναλώσεων νερού, προέβλεπαν κάλυψη των αναγκών ύδρευσης μέχρι το 2030. Άρα, για την περίοδο μετά το 2030 θα έπρεπε να ληφθούν νέα μέτρα.
Τα μέτρα αυτά, σύμφωνα με τις σύγχρονες μεθόδους, θα αφορούσαν τόσο την ανεύρεση νέων υδάτινων πόρων όσο και τη βέλτιστη διαχείριση των υφιστάμενων πόρων. Ο σχεδιασμός για την κάλυψη των αναγκών μπορούσε, λοιπόν, να ξεκινήσει μετά το 2001, ώστε να υπάρχει επαρκής χρόνος για τη μελέτη και ωρίμανση των μέτρων, δεδομένου ότι για τη μεταφορά νερού από ποταμούς στη δυτική Ελλάδα, πολύ μακριά από την Αττική, υπάρχει σοβαρό θέμα κόστους και περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Ωστόσο, όπως συχνά συμβαίνει καθ’ ημάς, αφού αντιμετωπίστηκε το πρόβλημα ύδρευσης της Αθήνας με τα έργα του Εύηνου, οι κυβερνήσεις αποκοιμήθηκαν: Καμία σοβαρή πρωτοβουλία δεν εκδηλώθηκε τα τελευταία 20 χρόνια για το πρόβλημα, ούτε για την ανεύρεση νέων πόρων ούτε για διαχειριστικά μέτρα βέλτιστης αξιοποίησης των υφιστάμενων πόρων με, μεταξύ άλλων, περιορισμό των διαρροών, επαναχρησιμοποίηση και σωστή κοστολόγηση.
Η ξηρασία τα τελευταία χρόνια έφερε το τέλος της περιόδου επάρκειας νωρίτερα από το αναμενόμενο, πριν το 2030. Προσφάτως, ανακοινώθηκαν μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Τώρα, όμως, βρισκόμαστε ήδη σε φάση κρίσης, και δεν υπάρχει χρόνος για σωστή μελέτη και ωρίμανση των εναλλακτικών λύσεων που βάζουν σοβαρά θέματα κόστους και περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Με την επίκληση του επείγοντος, θα συμπτυχθούν και οι συνήθεις διαγωνιστικές διαδικασίες. Ο φορολογούμενος να είναι καλά, να πληρώνει…
