«Στον αέρα» η ευρωπαϊκή οδηγία 2022/2041 για τον κατώτατο μισθό και ενσωμάτωσε η χώρα μας. Ειδικότερα απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ σχετικά με την Οδηγία 2022/2041 για επαρκείς κατώτατους μισθούς – η οποία έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία με τον Νόμο 5163/2024 – ακύρωσε δύο διατάξεις της Οδηγίας:
- Το τμήμα που υποχρέωνε τα κράτη-μέλη με νομοθετημένο κατώτατο μισθό να λαμβάνουν συγκεκριμένα συντονισμένα κριτήρια (όπως αγοραστική δύναμη ή παραγωγικότητα) κατά τον καθορισμό και την αναπροσαρμογή του μισθού.
- Τη διάταξη που απαγόρευε τις μειώσεις του κατώτατου μισθού σε χώρες όπου ο μισθός καθορίζεται μέσω αυτόματου μηχανισμού αναπροσαρμογής.
Ανώτατα στελέχη του υπουργείου Εργασίας διαβεβαιώνουν ότι η πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία δεν απαγορεύεται η μείωση του κατώτατου μισθού από τα κράτη – μέλη, δεν επηρεάζει τις βασικές αποδοχές των εργαζομένων στη χώρα μας. Όπως τονίζουν, κάθε κράτος-μέλος διατηρεί το δικαίωμα να ορίζει το επίπεδο προστασίας των εργαζομένων μέσω του κατώτατου μισθού, και το ισχύον προστατευτικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν μεταβάλλεται.
Παρόλα αυτά, εργατολόγοι και συνδικαλιστές εκφράζουν φόβους ότι η απόφαση μπορεί να ανοίξει «παράθυρο» για μελλοντικές μειώσεις, εάν μια κυβέρνηση το κρίνει αναγκαίο βάσει δημοσιονομικών δεδομένων.
Στο μεταξύ νέα συνάντηση με την υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκη Κεραμέως θα έχουν αύριο Πέμπτη οι κοινωνικοί εταίροι, στο πλαίσιο της συνέχισης του κοινωνικού διαλόγου με στόχο τη συνδιαμόρφωση ενός πλαισίου που θα ενισχύσει την υπογραφή συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
Με επιστολή τους προς την υπουργό Εργασίας, οι κοινωνικοί εταίροι κάνουν λόγο για μια εξαιρετικά εποικοδομητική συνεργασία έως σήμερα, επισημαίνοντας ότι έχει διαμορφωθεί κλίμα αμοιβαίας κατανόησης και ουσιαστικού διαλόγου. Ζητούν δε η συζήτηση να συνεχιστεί σε επίπεδο άμεσων συναντήσεων. «Υπό το πρίσμα αυτό, και θεωρώντας ότι η περαιτέρω πρόοδος του εγχειρήματος προϋποθέτει τη συνέχιση αυτής της στενής και άμεσης επικοινωνίας, εκτιμούμε ότι είναι προτιμότερο, αντί της υποβολής συγκεκριμένων προτάσεων στο παρόν στάδιο, να συνεχιστεί η ανταλλαγή απόψεων σε ανώτατο επίπεδο», αναφέρουν χαρακτηριστικά. «Με τον τρόπο αυτό θεωρούμε ότι μπορεί να επιτευχθεί μία πιο σφαιρική, ισορροπημένη και κοινά αποδεκτή προσέγγιση για την ενίσχυση του πλαισίου των συλλογικών διαπραγματεύσεων».
Η κ. Κεραμέως απάντησε θετικά στο αίτημά τους, ανοίγοντας τον δρόμο για τον νέο –και κατά πληροφορίες τελικό– κύκλο διαβούλευσης, με στόχο την επίτευξη της μέγιστης δυνατής συναίνεσης για την εκπόνηση του Σχεδίου Δράσης και τη νομοθέτηση των αλλαγών εντός των πρώτων μηνών του 2026.
Έγκυρες πηγές επισημαίνουν ότι σε σχέση με την αρχική εικόνα έχουν προκύψει δύο σημαντικές διαφοροποιήσεις:
– Πρώτον, ο διάλογος δεν περιορίζεται πλέον στις κλαδικές συμβάσεις, αλλά επεκτείνεται και σε άλλα σχήματα συλλογικών ρυθμίσεων – τοπικές, ενδοομιλικές και επιχειρησιακές συμβάσεις – οι οποίες σήμερα εμφανίζουν περιορισμένη κάλυψη και μειωμένες δυνατότητες παρέμβασης από τα συνδικάτα.
– Δεύτερον, η στοχοθεσία για κάλυψη του 80% των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις, όπως προβλέπει η Κοινοτική οδηγία που έχει ήδη κυρωθεί από τη χώρα μας, αντιμετωπίζεται ως δυνητική εξέλιξη σε βάθος χρόνου και όχι ως άμεσος και απαρέγκλιτος στόχος.
Ο διάλογος περιστρέφεται γύρω από τέσσερις κεντρικές θεσμικές αλλαγές, οι οποίες θεωρούνται κομβικές για την άρση των εμποδίων που περιορίζουν σήμερα τη σύναψη και επέκταση συλλογικών συμβάσεων:
– Μείωση του ποσοστού εργοδοτικής εκπροσώπησης που απαιτείται για την επέκταση των όρων μιας σύμβασης στο σύνολο του κλάδου. Το ισχύον όριο του 50% +1 θεωρείται ιδιαίτερα υψηλό και, όπως επισημαίνεται, συχνά οδηγεί επιχειρήσεις στην αποχώρησή τους από τους φορείς εκπροσώπησης ώστε να αποφύγουν δεσμευτικές μισθολογικές αυξήσεις.
– Θέσπιση ειδικού πλαισίου αυξήσεων για επιχειρήσεις που αποδεδειγμένα αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες. Η πρόβλεψη αυτή στοχεύει στην αποφυγή αδιεξόδων κατά τη διαπραγμάτευση και στη διατήρηση των θέσεων εργασίας, χωρίς να ακυρώνεται η λειτουργία των συλλογικών συμβάσεων.
– Απλοποίηση των διαδικασιών του ΟΜΕΔ, ώστε η επίλυση διαφορών να γίνεται κατά προτεραιότητα μέσω συμφιλίωσης πριν από την προσφυγή στη διαιτησία. Η κατεύθυνση αυτή ενισχύει τη διαμεσολαβητική λειτουργία του Οργανισμού και επιδιώκει ταχεία και αμοιβαία αποδεκτή επίλυση.
– Εκσυγχρονισμός του ψηφιακού Μητρώου συνδικαλιστικών και εργοδοτικών οργανώσεων, όπως προβλέπεται από τον νόμο Χατζηδάκη. Στόχος είναι η απλούστερη διαδικασία εγγραφής και νομιμοποίησης των μελών. Το ζήτημα παραμένει σε εκκρεμότητα εν αναμονή της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας, μετά από σχετικές προσφυγές συνδικαλιστικών φορέων.
Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, το υπουργείο εξετάζει παράλληλα τη δυνατότητα θέσπισης θεσμικών κινήτρων συμμετοχής στις διαπραγματεύσεις, με έμφαση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής αγοράς εργασίας.
