Βράδυ 1ης Νοεμβρίου 1967. Στις 02:20 τα ξημερώματα, ο Γεώργιος Παπανδρέου παραδίδει την τελευταία του πνοή στον «Ευαγγελισμό». Ο «Γέρος της Δημοκρατίας» έφευγε σε ηλικία 88 ετών, αφήνοντας πίσω του μια χώρα που ποτέ δεν σταμάτησε να τον αγαπά – ακόμα κι όταν αυτή η χώρα φορούσε στολή χουντικού.
Η πορεία προς τον θάνατό του είχε αρχίσει λίγες μέρες πριν, με μια γαστρορραγία που τον οδήγησε στο νοσοκομείο. Πέντε ώρες στο χειρουργείο, μια μάχη που φαινόταν εφικτή. Αλλά η ζωή του Γέρου δεν μπορούσε να τελειώσει μέσα σε ένα νοσοκομειακό δωμάτιο, με ηρεμία. Έπρεπε να γίνει σύμβολο.
Η είδηση του θανάτου του σάρωσε την Αθήνα σαν πυρκαγιά. Παρά τον στρατιωτικό νόμο, ο κόσμος άρχισε να συρρέει στον «Ευαγγελισμό». Ήταν κάτι που οι συνταγματάρχες δεν είχαν προβλέψει – πώς να προβλέψει κανείς την ανθρώπινη αγάπη;
Όταν η σορός ετοιμαζόταν για τη Μητρόπολη, ο ουρανός άνοιξε. Μια δυνατή βροχή έπεφτε αλάλα, σαν να ήθελε να διώξει το πλήθος. Αντί να φύγουν όμως, οι άνθρωποι άρχισαν να χειροκροτούν. Κι έπειτα να φωνάζουν: «Παπανδρέου – Παπανδρέου». Η βροχή δεν έσβηνε τις φωνές τους – τις ενίσχυε.
Στη Μητρόπολη, 7.500 άνθρωποι περίμεναν. Το φέρετρο βρέθηκε κυριολεκτικά υπό πολιορκία. Έξω, στα σοκάκια, μια μόνο φράση ακουγόταν: «Ραντεβού αύριο στην κηδεία».
Και ήρθαν.
Στις 3 Νοεμβρίου, η κηδεία μετατράπηκε σε συλλαλητήριο. Ο κόσμος απλωνόταν από την Πανεπιστημίου έως την Πλάκα, από το Σύνταγμα έως το Μοναστηράκι. Οι χουντικοί σοκάρονταν – δεν περίμεναν τόσο θάρρος.
Ξαφνικά, ένα σύνθημα ξέσπασε: «Πα-παν-δρέ-ου». Και μετά άλλα: «Δη-μο-κρα-τία», «Κάτω η Χούντα», «Σήκω Γέρο να μας δεις». Όταν το φέρετρο βγήκε από τη Μητρόπολη, ανάμεσα σε αυτούς που το κρατούσαν ήταν και ο γιος του, Γιώργος, και ο Εθνικός Ύμνος αντηχούσε από χιλιάδες στόματα.
Η απάντηση της χούντας ήταν προβλέψιμη: συλλήψεις, κατηγορίες, συνοπτικές δίκες. Αλλά ο φόβος τους ήταν πλέον ορατός.
Πέντε χρόνια αργότερα, στις 4 Νοεμβρίου 1973, το μνημόσυνο του Γέρου θα γίνει η προφητεία της εξέγερσης. 10.000 άνθρωποι στο Α’ Νεκροταφείο, συμπλοκές, γκλοπ, πυροβολισμοί. Αυτή η μέρα θα πυροδοτήσει το φυτίλι που θα οδηγήσει στο Πολυτεχνείο.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου είχε φύγει, αλλά η κληρονομιά του έμεινε: Μια ιδέα για δημοκρατία που δεν μπορούσε να σβήσει ούτε η χούντα, ούτε η βροχή, ούτε ο χρόνος.





