Η Ελλάδα παραμένει στην κορυφή των υπερχρεωμένων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για το τέταρτο τρίμηνο του 2024.
Παρά τις προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσης και την αναπτυξιακή πορεία των τελευταίων ετών, το ελληνικό δημόσιο χρέος εξακολουθεί να είναι το υψηλότερο στην ΕΕ, αγγίζοντας το 153,6% του ΑΕΠ.
Τα υψηλότερα ποσοστά χρέους στην ΕΕ:
- Ελλάδα: 153,6%
- Ιταλία: 135,3%
- Γαλλία: 113,1%
- Βέλγιο: 104,7%
- Ισπανία: 101,8%
Ακολουθούν η Πορτογαλία (94,9%), η Φινλανδία (82,1%) και η Αυστρία (81,8%). Ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαμορφώνεται στο 81%, ενώ στη ζώνη του ευρώ φτάνει ακόμη υψηλότερα, εντείνοντας τη συζήτηση για τις ανισότητες εντός της ΕΕ.
Οι χώρες με το χαμηλότερο χρέος:
- Εσθονία: 23,6%
- Βουλγαρία: 24,1%
- Λουξεμβούργο: 26,3%
- Δανία: 31,1%
- Σουηδία: 33,5%
Τα κράτη αυτά ξεχωρίζουν για τη δημοσιονομική τους πειθαρχία, τη σταθερή φορολογική βάση και τη μειωμένη εξάρτηση από εξωτερικό δανεισμό. Το χάσμα μεταξύ των υπερχρεωμένων χωρών του Νότου και των πιο ισχυρών οικονομιών του Βορρά παραμένει ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα για την ενότητα και τη λειτουργία της ΕΕ.
Ελλάδα: Σταθερότητα με ανοιχτές πληγές
Η Ελλάδα έχει καταφέρει να διατηρήσει δημοσιονομική σταθερότητα και να επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ωστόσο, το υψηλό επίπεδο του χρέους συνεχίζει να προκαλεί επιφυλάξεις στις αγορές, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικής αστάθειας και υψηλών επιτοκίων.
Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το οποίο θέτει ως ανώτατο όριο το 60% του ΑΕΠ για το δημόσιο χρέος, παραβιάζεται πλέον συστηματικά από πολλές χώρες, ενισχύοντας τις φωνές για αναθεώρηση των ευρωπαϊκών κανόνων. Οι ειδικοί θεωρούν πως το 2025 ενδέχεται να αποτελέσει χρονιά-ορόσημο για νέες πρωτοβουλίες δημοσιονομικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η ελληνική περίπτωση συνεχίζει να αποτελεί σημείο αναφοράς στη συζήτηση για το μέλλον της Ευρωζώνης. Ενώ έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς τη σταθερότητα, η ανάγκη για μια κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση στη διαχείριση του χρέους γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ. Το στοίχημα για την Ελλάδα και την ΕΕ είναι η εξισορρόπηση μεταξύ δημοσιονομικής πειθαρχίας και βιώσιμης ανάπτυξης.
Η Ελλάδα έχει πράγματι πετύχει δημοσιονομική σταθερότητα με πρωτογενή πλεονάσματα και ανάπτυξη, όμως το χρέος παραμένει βραχνάς.
Οι αγορές παρακολουθούν στενά την ελληνική οικονομία, ιδίως λόγω των υψηλών επιτοκίων και των παγκόσμιων αβεβαιοτήτων (γεωπολιτικές κρίσεις, επιτόκια ΕΚΤ κ.λπ.).
Η ανάγκη για κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική είναι πλέον ευρέως αποδεκτή, και το 2025 αναμένεται να φέρει νέες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για τον συντονισμό της δημοσιονομικής πολιτικής (πιθανή αναθεώρηση των ευρωπαϊκών κανόνων για το χρέος και το έλλειμμα).
Τι μπορεί να περιμένει κανείς μέσα στο 2025:
- Αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας ώστε να συνδυάζει σταθερότητα με επενδύσεις και πράσινη/ψηφιακή ανάπτυξη.
- Συζήτηση για ευρωπαϊκή κοινή έκδοση χρέους (π.χ. ευρωομόλογα σε ειδικές συνθήκες).
- Νέα εργαλεία από την ΕΚΤ και την Κομισιόν για να στηριχθούν χώρες με υψηλό χρέος χωρίς να πλήττεται η ανάπτυξη.
Από τα στοιχεία της Eurostat τα δεδομένα είναι τα εξής:
- Η Ελλάδα διατηρεί το υψηλότερο δημόσιο χρέος στην ΕΕ ως ποσοστό του ΑΕΠ (153,6%), παρά τη βελτιωμένη δημοσιονομική διαχείριση τα τελευταία χρόνια.
- Η Ιταλία (135,3%) και η Γαλλία (113,1%) ακολουθούν, επιβεβαιώνοντας πως το δημόσιο χρέος δεν είναι μόνο «ελληνικό φαινόμενο», αλλά αφορά βασικές οικονομίες της Ευρωζώνης.
- Ο μέσος όρος του χρέους στην ΕΕ (81,0%) και στην Ευρωζώνη (λίγο υψηλότερα) αποτυπώνει τη διεύρυνση του χάσματος μεταξύ Βορρά και Νότου.
- Η Εσθονία, η Βουλγαρία και το Λουξεμβούργο επιβεβαιώνουν τη θέση τους ως τα λιγότερο υπερχρεωμένα κράτη, χάρη σε συνετές δημοσιονομικές πολιτικές και μικρότερη εξάρτηση από εξωτερικό δανεισμό.
- Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (με το όριο του 60% του ΑΕΠ) έχει γίνει σχεδόν ανεφάρμοστο στην πράξη, ειδικά μετά την πανδημία και τη χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων.