Από ένα ανάχωμα με θέα την Πόλη της Γάζας, δεν υπάρχει τρόπος να κρύψει κανείς τι έχει προκαλέσει αυτός ο πόλεμος.
Η Γάζα έχει μεταμορφωθεί σε ένα μονόχρωμο τοπίο ερειπίων που εκτείνεται όπου βλέπει ανθρώπινο μάτι, από τη Μπέιτ Χανούν στη μία πλευρά έως την Πόλη της Γάζας στην άλλη.
Πέρα από τα μακρινά περιγράμματα λίγων κτιρίων που εξακολουθούν να στέκουν μέσα στην πόλη, δεν απομένει σχεδόν τίποτα για να σε προσανατολίσει ή να υποδείξει τις συνοικίες που κάποτε φιλοξενούσαν δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Αυτή ήταν μία από τις περιοχές στις οποίες εισήλθαν ισραηλινά χερσαία στρατεύματα τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου. Έκτοτε, επέστρεψαν πολλές φορές, καθώς η Χαμάς ανασυντάχθηκε γύρω από τα προπύργιά της στην περιοχή.
Το Ισραήλ δεν επιτρέπει στα μέσα ενημέρωσης να καλύπτουν ανεξάρτητα τις εξελίξεις στη Γάζα. Την Τετάρτη οδήγησε μια ομάδα δημοσιογράφων – μεταξύ των οποίων και το BBC – στην περιοχή της Λωρίδας που βρίσκεται υπό κατοχή ισραηλινών δυνάμεων.
Η σύντομη επίσκεψη ήταν αυστηρά ελεγχόμενη, δεν επετράπη καμία επαφή με Παλαιστίνιους, ούτε δόθηκε πρόσβαση σε άλλες περιοχές της Γάζας. Όπως προβλέπει εξάλλου η στρατιωτική λογοκρισία του Ισραήλ, μέλη των IDF έλεγξαν το υλικό πριν δοθεί για δημοσίευση.
Τα ερείπια της Σατζάγια, μιας ανατολικής συνοικίας της Πόλης της Γάζας, αποκαλύπτουν την απόλυτη καταστροφή: κτίρια ισοπεδωμένα σε γκρίζα χαλάσματα.
Ερωτηθείς για το μέγεθος της καταστροφής στην περιοχή που επισκεφθήκαν οι δημοσιογράφοι, ο εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού Ναντάβ Σοσάνι υποστήριξε πως η ερείπωση «δεν ήταν ποτέ στόχος».
«Στόχος είναι η καταπολέμηση των τρομοκρατών. Σχεδόν κάθε σπίτι είχε είσοδο σε σήραγγα, ή ήταν παγιδευμένο, ή είχε εκτοξευτή RPG ή σκοπευτή».
«Αν οδηγήσεις γρήγορα», συνέχισε, «μέσα σε ένα λεπτό μπορεί να βρεθείς μέσα στο σαλόνι μιας Ισραηλινής γιαγιάς ή ενός παιδιού. Αυτό συνέβη στις 7 Οκτωβρίου.»
Η ισραηλινή στρατιωτική βάση που επισκέφθηκαν οι δημοσιογράφοι βρίσκεται λίγες εκατοντάδες μέτρα από την κίτρινη γραμμή – το προσωρινό όριο που τέθηκε στο πλαίσιο του ειρηνευτικού σχεδίου του προέδρου των ΗΠΑ και το οποίο χωρίζει τις περιοχές της Γάζας που ελέγχονται από τις ισραηλινές δυνάμεις από εκείνες που ελέγχει η Χαμάς.
Ο ισραηλινός στρατός σημειώνει σταδιακά την κίτρινη γραμμή στο έδαφος, ως προειδοποίηση τόσο προς τους μαχητές της Χαμάς όσο και προς τους αμάχους.
Δεν υπάρχουν ακόμη ορατά σημάδια σε αυτό το τμήμα της γραμμής – ένας στρατιώτης την υποδεικνύει στα μέλη του BBC, χρησιμοποιώντας ως σημεία αναφοράς ένα μικρό κομμάτι άμμου ανάμεσα στα γκρίζα χαλάσματα των κατεστραμμένων κτιρίων.
Η κατάπαυση του πυρός έχει σχεδόν έναν μήνα ισχύ, αλλά οι ισραηλινές δυνάμεις ισχυρίζονται πως οι μαχητές της Χαμάς εξακολουθούν τις επιθέσεις κατά μήκος της κίτρινης γραμμής «σχεδόν κάθε μέρα». Οι σωροί από χάλκινους κάλυκες σηματοδοτούν τα σημεία βολής στα αναχώματα απέναντι από την Πόλη της Γάζας.
Η Χαμάς έχει κατηγορήσει το Ισραήλ ότι παραβίασε την εκεχειρία «εκατοντάδες φορές», ενώ το υπουργείο Υγείας της Γάζας λέει ότι πάνω από 240 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί ως αποτέλεσμα αυτών των παραβιάσεων.
Ο συνταγματάρχης Σοσάνι είπε ότι οι ισραηλινές δυνάμεις παραμένουν προσηλωμένες στο ειρηνευτικό σχέδιο υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, αλλά θα διασφαλίσουν επίσης ότι η Χαμάς δεν θα αποτελεί πλέον απειλή για τους Ισραηλινούς πολίτες.
«Είναι ξεκάθαρο σε όλους ότι η Χαμάς είναι οπλισμένη και προσπαθεί να ελέγξει τη Γάζα», είπε. «Αυτό είναι κάτι που θα αντιμετωπιστεί, αλλά απέχουμε πολύ από εκεί.»
Το επόμενο στάδιο του σχεδίου υπό τις ΗΠΑ απαιτεί από τη Χαμάς να αφοπλιστεί και να παραδώσει την εξουσία σε μια παλαιστινιακή επιτροπή υπό την εποπτεία διεθνών προσώπων, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου Τραμπ. Αλλά αντί να παραδώσει την εξουσία και τα όπλα της, η Χαμάς κάνει το αντίθετο, σύμφωνα με τον Σοσάνι.
«Η Χαμάς προσπαθεί να εξοπλιστεί, να επιβάλει κυριαρχία, να ελέγξει τη Γάζα», λέει. «Σκοτώνει ανθρώπους μέρα μεσημέρι για να τρομοκρατήσει τους πολίτες και να τους δείξει ποιος είναι το αφεντικό στη Γάζα. Ελπίζουμε ότι αυτή η συμφωνία θα ασκήσει αρκετή πίεση ώστε η Χαμάς να αφοπλιστεί.»
Το ερώτημα είναι αν η συμφωνία εκεχειρίας της Γάζας μπορεί να επιβιώσει, ενώ για την ώρα το επόμενο στάδιο της ειρηνευτικής συμφωνίας παραμένει αβέβαιο.
Η Ουάσιγκτον γνωρίζει πόσο εύθραυστη είναι η κατάσταση – η εκεχειρία έχει εξάλλου διαρραγεί ήδη δύο φορές.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες πιέζουν έντονα για την μετάβαση από αυτήν την εύφλεκτη στασιμότητα σε μια πιο σταθερή ειρήνη. Έχουν αποστείλει στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ σχέδιο ψηφίσματος, το οποίο έχει δει το BBC, που προβλέπει διεθνή δύναμη σταθεροποίησης διετούς εντολής για να αναλάβει την ασφάλεια της Γάζας και να αφοπλίσει τη Χαμάς.
Ωστόσο, οι λεπτομέρειες αυτού του επόμενου σταδίου είναι ελάχιστες: δεν είναι σαφές ποιες χώρες θα στείλουν στρατεύματα πριν από τον αφοπλισμό της Χαμάς, πότε θα αποσυρθούν τα ισραηλινά στρατεύματα ή πώς θα οριστούν τα μέλη της νέας τεχνοκρατικής παλαιστινιακής διοίκησης.
Ο πρόεδρος Τραμπ έχει παρουσιάσει το όραμά του για μια μελλοντική Γάζα ως φουτουριστικό κόμβο της Μέσης Ανατολής, χτισμένο με ξένες επενδύσεις – μια εικόνα πολύ μακριά από τη σημερινή πραγματικότητα.
Κατεστραμμένη σε μεγάλο βαθμό από το Ισραήλ και θεωρούμενη πλέον επενδυτική ευκαιρία από τον Τραμπ, το ερώτημα δεν είναι μόνο ποιος μπορεί να σταματήσει τις συγκρούσεις, αλλά και πόσο λόγο θα έχουν οι ίδιοι οι κάτοικοι της Γάζας για το μέλλον των κοινοτήτων και των εδαφών τους.
