Η τυχόν άρνηση θα πρέπει να μην αντίκειται στην αρχή της καλής πίστης, γεγονός που σημαίνει ότι ο ίδιος ο εργαζόμενος φέρει το βάρος να αποδείξει τους λόγους για τους οποίους δεν μπορεί να παράσχει την επιπλέον εργασία.
Το γεγονός αυτό ουσιαστικά καθιστά σχεδόν αδύνατη την άρνηση του εργαζομένου στο 13ώρο. Ο εργατολόγος Γιάννης Καρούζος μιλώντας στο Dnews μας εξηγεί «όταν ο εργοδότης ζητά από τον εργαζόμενο να παράσχει υπερωριακή απασχόληση η αλήθεια είναι ότι είναι στενά τα πλαίσια να αρνηθεί ο εργαζόμενος κυρίως λόγω των συνθηκών έντασης που επιβάλλουν αυτού του είδους την απασχόληση. Η απαίτηση του εργοδότη να ζητάει υπερωριακή απασχόληση, δεν μπορεί να είναι διαρκής και επαναλαμβανόμενη, γιατί μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι καταχρηστική, όταν μάλιστα υποκρύπτει την αδυναμία του ή τη μη θέληση του να προσλάβει άλλον εργαζόμενο για να αντικαταστήσει την ένταση εργασίας που προσφέρει η υπερωριακή απασχόληση και της ανάγκες που καλύπτει». Σημειώνοντας. ο κ. Καρούζος. ότι σε κάθε περίπτωση ο εργαζόμενος για να αρνηθεί, πρέπει η άρνηση του να μην είναι αντίθετη στην καλή πίστη, άρα να υπάρχει ένας σοβαρός προσωπικός ή οικογενειακός λόγος πού θα δικαιολογήσει αυτή την άρνηση.
Στην πράξη, με τη συγκεκριμένη διάταξη του νόμου αυξάνεται ο ανώτατος χρόνος ημερήσιας απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη (8ωρο + 1 ώρα υπερεργασία + 4 ώρες υπερωρία). Ο εργαζόμενος θα μπορεί να απασχολείται υπερωριακά μέχρι 4 ώρες τη μέρα. Ταυτοχρόνως καταστρατηγείται η 11ωρη ημερήσια ανάπαυση, αν συνυπολογιστεί ο χρόνος μετάβασης από και προς τους χώρους δουλειάς, αλλά και ο χρόνος προετοιμασίας.
Το μέλος της ΓΣΕΕ Δημήτρης Καραγεωργόπουλος μας εξηγεί τι σημαίνει 13ωρη εργασία στην καθημερινότητα. Σε ένα σούπερ μάρκετ, όπως σημειώνει, ο εργαζόμενος μπορεί να ξεκινά στις 7:00 και να σχολάει στις 8:00 το βράδυ, χωρίς να αμείβεται ως υπερωρία, αφού θεωρείται «νόμιμη διευθέτηση». Ένας τέτοιος ρυθμός δεν αφήνει περιθώριο για ξεκούραση, οικογένεια ή προσωπική ζωή.
Διευκρινίζοντας ότι στον τουρισμό και την εστίαση, η 13ωρη απασχόληση θα χρησιμοποιηθεί ως «εργαλείο κάλυψης αναγκών» την υψηλή περίοδο. Δηλαδή, εργαζόμενοι θα καλούνται να δουλεύουν πρωί-βράδυ επί εβδομάδες, ενώ οι επιχειρήσεις θα αποφεύγουν να κάνουν νέες προσλήψεις.
Στον ιδιωτικό τομέα, σύμφωνα με τον κ. Καραγεωργόπουλο «διευθέτηση χρόνου» σημαίνει 10-12 ώρες δουλειάς σε περιόδους φόρτου, με την υπόσχεση ότι «θα πάρεις ρεπό αργότερα», ρεπό που συχνά δεν έρχεται ποτέ.
Οι διεθνείς μελέτες είναι σαφείς: μετά τις 9 ώρες εργασίας, η παραγωγικότητα μειώνεται έως 30%, ενώ τα εργατικά ατυχήματα αυξάνονται κατά 20%. Αντί να έχουμε περισσότερη ανάπτυξη, θα έχουμε περισσότερη κόπωση, περισσότερες ασθένειες και μικρότερη απόδοση.
«Η κυβέρνηση επιλέγει τον εύκολο δρόμο: να πιέσει τους ίδιους εργαζόμενους για περισσότερες ώρες, αντί να στηρίξει τις επιχειρήσεις να επενδύσουν σε τεχνολογία, εκπαίδευση και αξιοπρεπείς μισθούς. Το αποτέλεσμα δεν θα είναι περισσότερη παραγωγικότητα, αλλά περισσότερη φτώχεια και κοινωνική ανισότητα.
Το 13ωρο δεν είναι μεταρρύθμιση, είναι επιστροφή σε εποχές που οι άνθρωποι δούλευαν μέχρι να σωριαστούν. Οι εργαζόμενοι αυτής της χώρας έχουν δώσει μάχες για 8ωρο και αξιοπρεπείς συνθήκες, και θα συνεχίσουν να αγωνίζονται για να μην υπάρξει στην πράξη τέτοιο πισωγύρισμα.
Γιατί η πραγματική πρόοδος δεν είναι να δουλεύουμε περισσότερο, είναι να ζούμε καλύτερα», σημειώνει ο κ. Καραγεωργόπουλος.
Ο Γραμματέας επικοινωνίας και μέσων κοινωνικής δικτύωσης της ΓΣΕΕ, Γιώργος Χριστόπουλος, χαρακτηρίζει απαράδεκτη τη δέσμη μέτρων για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας που ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή, η οποία είναι μία ακόμη προσπάθεια της κυβέρνησης να ελαστικοποιήσει ακόμη περισσότερο τις εργασιακές σχέσεις και να εξυπηρετήσει συγκεκριμένα εργοδοτικά συμφέροντα. «Πράγματι υπάρχουν χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας. Αντί η κυβέρνηση να αποκαταστήσει τον θεσμό των συλλογικών συμβάσεων, έτσι ώστε να βελτιωθούν οι όροι εργασίας των εργαζομένων και να γίνει πιο ελκυστική η εργασία, κάνει το αντίθετο, τραβάει σαν λάστιχο τον εργαζόμενο προκειμένου να καλυφθούν αυτά τα κενά και έτσι φτάνουμε όχι απλώς στο 13ώρο, οι ώρες είναι περισσότερες αν υπολογίσουμε τον χρόνο προετοιμασίας και τον χρόνο μετάβασης από και προς την εργασία. Είναι πραγματικά μία δέσμη μέτρων η οποία καταργεί στην κυριολεξία ακόμη και την ατομική σύμβαση όπως την γνωρίζαμε, διότι πλέον δεν θα έχουμε ούτε ατομικές συμβάσεις, αλλά θα έχουμε συμβάσεις μηδενικών ωρών, οδεύουμε προς μία gig economy, που δεν θα υπάρχουν ουσιαστικά δικαιώματα για τους εργαζόμενους και όλα αυτά την ώρα που η συντριπτική πλειονότητα των εργαζομένων διαμαρτύρεται για εξόντωση και εργασιακή καταπόνηση και τα εργατικά ατυχήματα και δυστυχήματα πληθαίνουν. Ελπίζουμε ότι η κυβέρνηση θα καταλάβει κάποια στιγμή ότι δεν μπορεί να παίζει με την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων, γιατί σε λίγο ούτε το 13ώρο δεν θα καλύψει τα κενά από τη μαζική φυγή των νέων ανθρώπων στο εξωτερικό».
