Έντονες πιέσεις ασκούνται ακόμη και από βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας στην κυβέρνηση για να λυθεί το θέμα των συντάξεων χηρείας. Γι’ αυτό και το υπουργείο Εργασίας μελετά σενάρια για το πως θα γίνει η περικοπή.
Η οριστική απόφαση για τον τρόπο που θα εφαρμοστεί ο νόμος, και κυρίως για το εάν και κατά πόσο θα αναζητηθούν αναδρομικά οι περικοπές, θα πρέπει να ληφθεί από το κυβερνητικό επιτελείο εντός του επόμενου διαστήματος.
Πρόκειται για ένα θέμα που αφορά χιλιάδες ασφαλισμένους, κυρίως γυναίκες-χήρες, κι έχει τεράστιες κοινωνικές προεκτάσεις, το οποίο μπορεί να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Βάσει του αρχικού σχεδιασμού, η περικοπή θα πρέπει να επιβληθεί σε όλες τις συντάξεις χηρείας (ανδρών και γυναικών) που δόθηκαν πριν την 1η Οκτωβρίου 2020 και σήμερα ο δικαιούχος εργάζεται ή συνταξιοδοτείται. Έτσι παρατείνεται η αγωνία για περίπου 100.000 συνταξιούχους δικαιούχους συντάξεων χηρείας του ιδιωτικού τομέα για το αν και πότε θα περικοπεί το εισόδημά τους κι αν θα κληθούν να επιστρέψουν ποσά από το 2020 και μετά.
Σύμφωνα με πληροφορίες η κυβέρνηση μελετά να προχωρήσει στην εφαρμογή του Νόμου 4387/2016 που προβλέπει τη μείωση των συντάξεων χηρείας στις περιπτώσεις που ο δικαιούχος λαμβάνει σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος ή εργάζεται.
Συγκεκριμένα, το ύψος των συντάξεων των δικαιούχων που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα, (σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο) πρέπει να μειωθεί κατά 50% μετά την πάροδο της τριετίας (από το 70% στο 35%) σε περίπτωση ανάληψης εργασίας ή συνταξιοδότησης.
Η περικοπή έπρεπε να είχε εφαρμοστεί από το 2020, αλλά εφαρμόζεται μόνο στις συντάξεις του δημοσίου τομέα και του ΟΓΑ, λόγω έλλειψης λογισμικού.
Τα εξεταζόμενα σενάρια αφορούν στα εξής:
1. Στην περίπτωση δυο συντάξεων, να υπάρχει επιλογή για μείωση κατά 50% της μικρότερης.
2. Να περικοπεί κατά 35% μόνο το τμήμα της εθνικής σύνταξης των 427€ και όχι και το ανταποδοτικό τμήμα, δηλαδή όχι το σύνολο της σύνταξης χηρείας.
3. Η επιστροφή – σε πάρα πολλές δόσεις – των ποσών που έλαβαν οι συνταξιούχοι κατά την περίοδο που δεν είχε εφαρμοστεί η σχετική διάταξη νόμου.
Το πρόβλημα αφορά και στην καταβολή της εθνικής σύνταξης, που θα πρέπει να καταβάλλεται μόνο μία από τις συντάξεις που εισπράττει ο δικαιούχος. Υπάρχει ο κίνδυνος να είναι δεκάδες χιλιάδες οι δικαιούχοι που θα τύχουν νέων περικοπών στις συντάξεις χηρείας που λαμβάνουν, ενώ θα κληθούν να επιστρέψουν και αναδρομικά ποσά προς τα Δημόσια Ταμεία, καθώς το μέτρο θα έπρεπε να είχε εφαρμοστεί από τον Οκτώβριο του 2020.
Προϋποθέσεις
Η σύνταξη χηρείας χορηγείται από την ημέρα θανάτου του δικαιούχου-άμεσα ασφαλισμένου, είτε αυτός ελάμβανε σύνταξη, είτε εργαζόταν (με βάση τα έως τότε έτη ασφάλισης). Υπό την προϋπόθεση ότι η αίτηση συνταξιοδότησης λόγω θανάτου θα κατατεθεί εντός 12μήνου από την ημερομηνία της απώλειας. Κατά την πρώτη, μετά την ημερομηνία θανάτου, 3ετία η σύνταξη ορίζεται στο 70% του ποσού που ελάμβανε (ή επρόκειτο να πάρει εάν εργαζόταν) ο άμεσα ασφαλισμένος. Ανεξαρτήτως εργασίας, συνταξιοδότησης ή οικογενειακού εισοδήματος του/της συζύγου.
Εάν ο συνταξιούχος λόγω θανάτου δεν εργάζεται με πλήρη ασφάλιση, η σύνταξη θα μειώνεται κατά 50% μόνο για τις συγκεκριμένες ημέρες που εργάζεται και μόνο για το σύνολο του μήνα που αυτοαπασχολείται. Σύμφωνα με νομικούς, είναι θέμα χρόνου σε περίπτωση που δεν εφαρμοστεί ο νόμος συνταξιούχοι δημόσιοι υπάλληλοι και οι αγρότες που είδαν το εισόδημά τους να μειώνεται να προσφύγουν στη δικαιοσύνη, προκειμένου να τους επιστραφούν αναδρομικά τα ποσά της παρακράτησης.
Ερώτηση βουλευτών
Οι βουλευτές της ΝΔ σημειώνουν ότι με την θέσπιση των διατάξεων του ν. 4387/2016, γνωστού και ως «Νόμου Κατρούγκαλου», επήλθαν σημαντικές αλλαγές στο καθεστώς χορήγησης συντάξεων λόγω θανάτου. Σύμφωνα με το νέο ενιαίο πλαίσιο που εφαρμόζεται στις περιπτώσεις θανάτων που έχουν επέλθει από 13/5/2016 και εφεξής, ο επιζών σύζυγος δικαιούται το 70% της σύνταξης που ελάμβανε ή εδικαιούτο να λάβει ο θανών για μία τριετία, ενώ μετά το πέρας της τριετίας, εάν ο επιζών εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, η σύνταξη περιορίζεται στο ήμισυ, δηλαδή στο 35%.
Επιπλέον, προσθέτουν, με το άρθρο 1 του ν. 4499/2017 θεσπίστηκε κατώτατο όριο σύνταξης λόγω θανάτου. Ως κατώτατο ποσό ορίσθηκε το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης του άρθρου 7 του ν.4387/2016 για 20 χρόνια ασφάλισης, δηλαδή το ποσό των 384,00 ευρώ, το οποίο από 1/1/2025 έχει αναπροσαρμοστεί στο ποσό των 436,40 ευρώ. Ωστόσο, οι χήρες και χήροι συνταξιούχων του πρώην ΟΓΑ, των οποίων ο θάνατος επήλθε πριν την 13/5/2016, εξαιρούνται από τις ευνοϊκές προβλέψεις του νέου νόμου, καθόσον εφαρμόζονται οι καταστατικές διατάξεις του φορέα.
Συγκεκριμένα, οι εν λόγω συντάξεις του πρώην ΟΓΑ παραμένουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα καθώς, ο επιζών σύζυγος δικαιούται σύνταξη λόγω θανάτου η οποία ισούται με το μισό της κύριας σύνταξης του θανόντα (π.χ. έστω ότι ο/η θανών/ούσα λάμβανε ποσό σύνταξης 300,00 ευρώ, και ότι το ποσό των 200,00 ευρώ αντιστοιχεί στη βασική σύνταξη και το ποσό των 100,00 ευρώ στην κύρια. Το ποσό σύνταξης που θα λάβει ο/η χήρος/α θα είναι 50,00 ευρώ), μόνο εφόσον δεν συνταξιοδοτείται από οποιαδήποτε πηγή, περιλαμβανομένου και του ΟΓΑ και δυστυχώς δεν υφίσταται κατώτατο όριο.
