Η άνοδος της ακροδεξιάς αποτελεί ένα εκ των πλέον ανησυχητικών φαινομένων της εποχής, το οποίο με τον πιο εμφανή τρόπο απειλεί τις θεμελιώδεις αξίες της δημοκρατίας, της ισότητας και της αλληλεγγύης, αξίες που βρίσκονται στον πυρήνα του ευρωπαϊκού ιδεώδους. Οι πολιτικές λιτοτητας που υιοθετήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, η αύξηση των μεταναστευτικών ροών, η υιοθέτηση ρητορικής μίσους από πολιτικά σχήματα των εύκολων λύσεων και του λαϊκισμού, το αίσθημα εγκατάλειψης είναι μερικές από τις γενεσιουργές αιτίες που κάνουν τους πολίτες να απορρίπτουν το υπάρχον πολιτικό σύστημα, να αμφισβητήσουν το ευρωπαϊκό κεκτημένο και να στραφούν σε μία υποτιθέμενη “αντισυστημική” ψήφο, μία ψήφο διαμαρτυρίας.

Ακόμα και στην Ελλάδα, από το 2020 με την καταδίκη πρωτοδίκως της Χρυσής Αυγής που οδήγησε την ηγεσία της στη φυλακή, το ΠΑΣΟΚ είχε προειδοποιήσει πώς ο φασισμός, ο νεοναζισμός και ο λαϊκισμός δεν μπορούν να ηττηθούν από μία και μόνο δικαστική απόφαση παρότι αποτελεί ορόσημο για τη σύγχρονη ελληνική πολιτική και δικαστική ιστορία. Όπως άλλωστε έχει αναφερθεί χαρακτηριστικά ο Μπέρτολτ Μπρέχτ αναφερόμενος στο ναζισμό «Μη χαίρεστε που σκοτώσατε το κτήνος. Η σκύλα που το γέννησε ζει και είναι πάλι σε οργασμό». Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η προ ημερών παραδοχή του καταδικασθέντα Ιωάννη Λαγού όταν ενώπιον της ελληνικης δικαιοσύνης, απροκάλυπτα αποδέχθηκε ότι είναι ναζιστής εθνικοσοσιαλιστής.

Σαφώς, οι πολιτικές ηγεσίες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ευθύνονται στο μεγαλύτερο μέρος για την έξαρση – τουλάχιστον δημοσκοπική – των ποσοστών της άκρας δεξιάς. Αντί να δώσει λύσεις στα προβλήματα των πολιτών, να απαντήσει στα μεγάλα και μείζονα διακυβεύματα των ημερών επαναλαμβάνει τα ίδια λάθη του παρελθόντος, ευνοώντας τους λίγους και προνομιούχους. Αντί να ακολουθηθεί ένα μοντέλο δίκαιης κατανομής των βαρών, σύγκρουσης με τα ολιγοπώλια και τα καρτέλ, και να υιοθετηθούν πολιτικές ένταξης των μεταναστών και των προσφύγων, οι συντηρητικές κυβερνήσεις επέλεξαν την πιστή τήρηση του νεοφιλελεύθερου αφηγήματος που στηρίζεται στην λαϊκιστική εξωτερική πολιτική και στην εξυπηρέτηση των μεγάλων συμφερόντων.

Παράλληλα, η όποια προσπάθεια εφαρμογής σοσιαλιστικών πολιτικών από προοδευτικές κυβερνήσεις απονομιμοποιούνταν από τις πολιτικές λιτότητας και του αυστηρού δημοσιονομικού πλαισίου αφήνοντας χωρίς ελπίδα χιλιάδες οικογένειες και έρμαιες στο αφήγημα της διχόνοιας, της ξενοφοβίας, του ευρωσκεπτικισμού και της άκρας δεξιάς.

Ως Ευρωπαίοι σοσιαλιστές, έχουμε την ηθική υποχρέωση να προωθήσουμε μια πολιτική που βασίζεται στην αλληλεγγύη, την ισότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη. Πρέπει να αναδείξουμε τις αξίες μας και να αποδείξουμε στους πολίτες ότι υπάρχει εναλλακτικός δρόμος. Ένας δρόμος που οδηγεί σε μια πιο δίκαιη και ειρηνική Ευρώπη, όπου όλοι οι πολίτες έχουν ίσες ευκαιρίες και δικαιώματα.

Η προπαγάνδα και παραπληροφόρηση των ακροδεξιών μορφωμάτων θα πρέπει να συντρίβεται ενώπιον συγκροτημένων και τεκμηριωμένων προοδευτικών πολιτικών των λύσεων. Τα λαϊκίστικα εθνικιστικά παραληρήματα θα πρέπει να βρίσκουν ως μόνη απάντηση την αλληλεγγύη και την ειρήνη μεταξύ των λαών.

Ενόψει των επικείμενων ευρωπαϊκών εκλογών οφείλουν οι προοδευτικές δυνάμεις να μην επιτρέψουν τη συνέχιση νεοφιλελεύθερων και συντηρητικών πολιτικών οι οποίες δημιουργούν έναν ατέρμονα κύκλο οικονομικής και κοινωνικής ασφυξίας για τον ευρωπαίο πολίτη και βυθίζουν έτι περαιτέρω την Ευρώπη σε συνθήκες που προσομοιάζουν με τις εφιαλτικές καταστάσεις που έζησε η Ευρώπη στα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Οι ευρωπαίοι σοσιαλιστές μπορούν να αποτελέσουν τη φωνή των ευρωπαϊκών λαών. Οι ευρωπαίοι πολίτες αξίζουν να ζουν με αξιοπρέπεια. Τη μάχη για την Ελλάδα που θέλουμε, για την Ευρώπη που θέλουμε, για το μέλλον μας, για το μέλλον των επόμενων γενεών, τη μάχη για την ελπίδα και την αξιοπρέπεια, ως νέοι, ως ευρωπαίοι, ως σοσιαλιστές είμαστε αποφασισμένοι να τη δώσουμε.

(Ο Λευτέρης Καρχιμάκης είναι Λέκτορας Ευρωπαϊκής Πολιτικής & Διαχείρισης Κρίσεων στο Πανεπιστήμιο Leiden της Ολλανδίας. Στις Ευρωεκλογές του 2024 είναι Υποψήφιος Ευρωβουλευτής με το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής)